دانشنامه بیماری ها

  

اختلال‌ خلقي‌ فصلي‌

نام لاتین: seasonal affective disorder

تاریخ ایجاد: 1394/08/24 آخرین ویرایش: 1394/08/24 بازدید: 852

icon اطلاعات کلی درباره بیماری

اختلال‌ خلقي‌ فصلي‌ تغيير فصلي‌ خلق‌ كه‌ در طي‌ فصل‌ زمستان‌ بروز كرده‌ و با آمدن‌ بهار برطرف‌ مي‌گردد. علايم‌ اين‌ عارضه‌ معمولاً در ماه‌ شهريور كه‌ روزها شروع‌ به‌ كوتاه‌ شدن‌ مي‌كنند آغاز شده‌، در طي‌ زمستان‌ تا ماه‌ اسفند كه‌ روزها دوباره‌ شروع‌ به‌ بلند شدن‌ مي‌كنند ادامه‌ مي‌يابد. روشنايي‌ نقش‌ مهمي‌ در ايجاد و نيز درمان‌ اين‌ اختلال‌ دارد. اين‌ عارضه‌ هم‌ در بزرگسالان‌ و هم‌ در كودكان‌ بروز كرده‌ و در خانم‌ها شايعتر است‌. در موارد نادر، اين‌ اختلال‌ فصلي‌ خلق‌ در ماه‌هاي‌ تابستان‌ بروز كرده‌ و ممكن‌ است‌ ناشي‌ از عدم‌ تحمل‌ گرما باشد.

icon علائم شایع - علل بیماری

علايم‌ زير در آغاز زمستان‌ بروز مي‌كنند:
افسردگي‌
خستگي‌
سستي‌ و تنبلي‌
افزايش‌ اشتها (به‌خصوص‌ نسبت‌ به‌ كربوهيدرات‌ها)
افزايش‌ وزن‌
تحريك‌پذيري‌
نياز بيشتر به‌ خواب‌
احساس‌ شادي‌ كمتر
تمايل‌ كمتر براي‌ شركت‌ در فعاليت‌هاي‌ اجتماعي‌ اختلال‌ در تطبيق‌ دادن‌ خود با زندگي‌ در اثر تغييرات‌ فوق‌
غده‌ پينه‌آل‌ (يكي‌ از اعضاي‌ تنظيم‌گر بدن‌) در مغز، هورموني‌ به‌نام‌ ملاتونين‌ ترشح‌ مي‌كند كه‌ مي‌تواند اثر منفي‌ بر روي‌ خلق‌ داشته‌ باشد. در محيط‌ روشن‌ (در طي‌ روز) ميزان‌ ترشح‌ ملاتونين‌ بسيار اندك‌ است‌؛ حداكثر ميزان‌ ترشح‌ آن‌ در شب‌ و بين‌ ساعت‌هاي‌ 3-2 صبح‌ است‌. در فصل‌ زمستان‌ كه‌ طول‌ مدت‌ شب‌ در آن‌ طولاني‌تر است‌ ترشح‌ ملاتونين‌ افزايش‌ يافته‌ و بنابراين‌ سطح‌ آن‌ در بدن‌ نيز افزايش‌ مي‌يابد. روشن‌ بودن‌ چراغ‌ در حد معمول‌ شب‌ها در منزل‌ يا دفتر كار براي‌ خنثي‌ كردن‌ يا اثر فصل‌ زمستان‌ ناكافي‌ است‌.

icon پیشگیری

هيچ‌ اقدام‌ خاصي‌ براي‌ پيشگيري‌ از اين‌ اختلال‌ شناخته‌ نشده‌ است‌.

icon عواقب و عوارض احتمالی

با تشخيص‌ و درمان‌ صحيح‌، علايم‌ اين‌ اختلال‌ را مي‌توان‌ به‌ حداقل‌ رساند.
تداوم‌ علايم‌ در طول‌ زندگي‌ و ايجاد اختلال‌ در زندگي‌

icon اصول کلی درمان

تشخيص‌ اين‌ اختلال‌ ممكن‌ است‌ مشكل‌ باشد زيرا ساير انواع‌ افسردگي‌ نيز ممكن‌ است‌ همين‌ علايم‌ را داشته‌ باشند.
- آزمايش‌هاي‌ خون‌ براي‌ رد ساير اختلالات‌ طبي‌ احتمالي‌ ممكن‌ است‌ انجام‌ شود. تشخيص‌ اين‌ اختلال‌ معمولاً نياز به‌ يك‌ بررسي‌ سه‌ساله‌ تغييرات‌ خلقي‌ دارد؛ چنانچه‌ اين‌ تغييرات‌ خلقي‌ در پاييز شروع‌ شده‌ و با آمدن‌ بهار فروكش‌ نمايند اين‌ تشخيص‌ تأييد مي‌گردد.
- علايم‌ خفيف‌ ممكن‌ است‌ با اقدامات‌ ساده‌ زير قابل‌ برطرف‌ شدن‌ باشند: پرده‌هاي‌ اتاق‌ را كنار بزنيد؛ در كنار پنجره‌ بنشينيد و به‌طور مكرر به‌ بيرون‌ نگاه‌ كنيد. در روزهاي‌ ابري‌ از چراغ‌هاي‌ پرنور استفاده‌ كنيد. تغييرات‌ خلقي‌ خود را به‌طور روزانه‌ ثبت‌ كنيد تا هرگونه‌ تغيير خلقي‌ يا الگوي‌ خلقي‌ بعداً قابل‌ ارزيابي‌ باشد. خود را منزوي‌ نكنيد (به‌ ملاقات‌ دوستان‌ رفته‌، از نمايشگاه‌ها ديدن‌ كنيد و...). به‌ پيشنهادهاي‌ ذكرشده‌ در قسمت‌ «فعاليت‌» توجه‌ كنيد.
- ساير درمان‌ها در اين‌ زمينه‌ هنوز مراحل‌ تكاملي‌ خود را طي‌ مي‌كنند، ولي‌ اساس‌ آنها را معمولاً طولاني‌ كردن‌ روز به‌طور مصنوعي‌ با روش‌هاي‌ مختلف‌ يا نوردرماني‌ تشكيل‌ مي‌دهد. مدت‌ و شدت‌ درمان‌ ممكن‌ است‌ در افراد مختلف‌ متفاوت‌ باشد و تعيين‌ آن‌ بايد با همفكري‌ شما و تيم‌ پزشكي‌ شما صورت‌ گيرد. اگرچه‌ اين‌ منابع‌ روشنايي‌ به‌صورت‌ تجاري‌ در دسترس‌ قرار دارند، توصيه‌ مي‌شود كه‌ بدون‌ دستور پزشك‌ از آنها استفاده‌ نشود. نمونه‌هايي‌ از اين‌ درمان‌ها به‌شرح‌ زير است‌: 1 ـ روزي‌ يك‌ ساعت‌ صبح‌ و عصر زير يك‌ چراغ‌ بسيار پرنور (معادل‌ لامپ‌هاي‌ 10100 وات‌ يا بيشتر) بنشينيد. واژه‌ لوكس‌ (LUX) كه‌ معادل‌ لاتين‌ واژه‌ روشنايي‌ (light) در انگليسي‌ است‌، واحد اندازه‌گيري‌ براي‌ نوردرماني‌ است‌. 2 ـ از يك‌ كلاه‌ آفتاب‌گردان‌ داراي‌ چراغ‌هاي‌ كوچك‌ روشن‌شونده‌ با باتري‌ كه‌ روشنايي‌ را مستقيماً بر روي‌ چشم‌ها مي‌اندازد استفاده‌ كنيد.
- در برخي‌ بيماران‌ نوردرماني‌ مؤثر نبوده‌ و ممكن‌ است‌ انواع‌ ديگر درمان‌ نظير دارودرماني‌ يا روان‌درماني‌ لازم‌ گردد.

icon داروها

داروهاي‌ ضدافسردگي‌ در بيماراني‌ كه‌ به‌ ساير درمان‌ها پاسخ‌ نمي‌دهند ممكن‌ است‌ تجويز گردد.

icon رژیم غذایی

از يك‌ رژيم‌ طبيعي‌ متعادل‌ براي‌ حفظ‌ سلامتي‌ مطلوب‌ استفاده‌ كنيد.

icon در این شرایط به پزشک مراجعه کنید

اگر شما يا يكي‌ از اعضاي‌ خانواده‌تان داراي‌ علايم‌ اختلال‌ خلقي‌ فصلي‌ باشيد.
اگر علايم‌ با وجود درمان‌ ادامه‌ يافته‌ يا تشديد شوند.