دانشنامه بیماری ها

  

اختلالات‌ آب‌ و الكتروليت‌

نام لاتین: fluid and electrolyte disorders

تاریخ ایجاد: 1394/08/24 آخرین ویرایش: 1394/08/24 بازدید: 1193

icon اطلاعات کلی درباره بیماری

اختلالات‌ آب‌ و الكتروليت‌ عبارت‌ است‌ از وجود يك‌ عدم‌ تعادل‌ در آب‌ و نمك‌هايي‌ (الكتروليت‌هايي‌) كه‌ براي‌ كار طبيعي‌ بدن‌ لازم‌ هستند. نمك‌هاي‌ ضروري‌ براي‌ كار بدن‌ عبارتند از: سديم‌، پتاسيم‌، كلسيم‌، بي‌كربنات‌ و فسفات‌. تمام‌ قسمت‌هاي‌ بدن‌ در مايعي‌ كه‌ حاوي‌ نسبت‌هاي‌ دقيقي‌ از آب‌ و نمك‌هاي‌ طبيعي‌ است‌ شناور هستند. مايعات‌ بدن‌ همواره‌ در يك‌ حالت‌ ثبات‌ دروني‌ قرار دارند به‌ نحوي‌ كه‌ خصوصيات‌ فيزيكي‌ و شيميايي‌ آنها از تعادل‌ خاصي‌ برخوردارند.

icon علائم شایع - علل بیماری

بستگي‌ به‌ اين‌ دارد كه‌ آب‌ يا نمك‌ها كم‌ و زياد شده‌ باشند. علايم‌ زير ممكن‌ است‌ نشان‌ دهنده‌ هر كدام‌ از اين‌ حالت‌ها باشند:
خشكي‌ دهان‌
پوست‌ چروكيده‌
افزايش‌، كاهش‌ يا به‌ كلي‌ فقدان‌ ادرار
خستگي‌
پاها، دست‌ها، صورت‌ يا شكم‌ ورم‌ كرده‌ و پف‌ كرده‌
احتقان‌ و ورم‌ ريوي‌
ضعف‌ و گيجي‌
نامنظم‌ بودن‌ ضربان‌ قلب‌
مايعات‌ و نمك‌ها ممكن‌ است‌ به‌ طرق‌ زير از دست‌ روند:
استفراغ‌
اسهال‌
تعريق‌ زياد
بعضي‌ داروها، مثل‌ ادرارآورها (ديورتيك‌)
گذاشتن‌ يك‌ لوله‌ در معده‌ از راه‌ بيني‌ به‌ هنگام‌ بستري‌ شدن‌ در بيمارستان‌ مايعات‌ و نمك‌ها ممكن‌ است‌ به‌ طرق‌ زير در بدن‌ جمع‌ شوند:
نارسايي‌ حاد يا مزمن‌ كليه‌
ديابت‌ بيمزه‌
بيماري‌ غدد فوق‌ كليوي‌
بيماري‌ مزمن‌ ريه‌
مصرف‌ داروهاي‌ كورتيزوني‌، هورمون‌هاي‌ زنانه‌، يا بي‌كربنات‌ سديم‌

icon پیشگیری

در صورت‌ بروز استفراغ‌ يا اسهال‌، هر 30 دقيقه‌ مقادير كمي‌ از مايعات‌ رقيق‌ مثل‌ آب‌ ميوه‌، سودا، چاي‌، يا آب‌ ژلاتين‌ بنوشيد. نوشيدن‌ مايع‌ جايگزين‌ مايعات‌ از دست‌ رفته‌ مي‌تواند كمك‌ كننده‌ باشد. براي‌ درست‌ كردن‌ اين‌ مايع‌، حدود نيم‌ ليتر آب‌، يك‌ قاشق‌ چايخوري‌ شكر و نصف‌ قاشق‌ چايخوري‌ نمك‌ را به‌ خوبي‌ هم‌ بزنيد تا شكر و نمك‌ كاملاً حل‌ شوند.
البته‌ مي‌توان‌ از محلول‌هاي‌ جايگزين‌ كه‌ در بازار موجود هستند نيز استفاده‌ نمود.
به‌ هنگام‌ بروز بيماري‌هاي‌ جدي‌، تعادل‌ مايعات‌ (ورودي‌ و خروجي‌) را ثبت‌ كنيد.

icon عواقب و عوارض احتمالی

با درمان‌ معمولاً در عرض‌ 48-24 ساعت‌ (بسته‌ به‌ علت‌ زمينه‌ساز) خوب‌ مي‌شود.
نامنظمي‌هاي‌ ضربان‌ قلب‌
ايست‌ قلبي‌ و مرگ‌

icon اصول کلی درمان

اقدامات‌ تشخيصي‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ موارد زير باشند: آزمايش‌ ادرار، مدفوع‌، خون‌ و الكتروليت‌ها، خصوصاً سديم‌، كلر و پتاسيم‌؛ گاهي‌ هم‌ بررسي‌هاي‌ راديواكتيو در مورد كل‌ آب‌ بدن‌ انجام‌ مي‌گيرند.
- به‌ هنگام‌ بروز بيماري‌هاي‌ جدي‌، تعادل‌ مايعات‌ (ورودي‌ و خروجي‌) را در منزل‌ ثبت‌ كنيد. به‌ اين‌ ترتيب‌ كه‌ ميزان‌ مايعات‌ نوشيده‌ شده‌ و ميزان‌ ادرار روزانه‌ مشخص‌ شود.
- روزانه‌ خود را وزن‌ كنيد. هرگونه‌ افزايش‌ يا كاهش‌ ناگهاني‌ وزن‌ ممكن‌ است‌ نشان‌ دهنده‌ تغييرات‌ مايعات‌ بدن‌ باشد.
- بستري‌ شدن‌ در بيمارستان‌ براي‌ دريافت‌ مايعات‌ از راه‌ رگ‌ (سرم‌) و درمان‌ در موارد جدي‌ عدم‌ تعادل‌ آب‌ و الكتروليت‌، و نيز براي‌ درمان‌ علت‌ زمينه‌ساز

icon داروها

براي‌ از دست‌ رفتن‌ مايعات‌: ـ نوشيدني‌هاي‌ خانگي‌ حاوي‌ نمك‌ ـ سرم‌ به‌ هنگام‌ بستري‌ شدن‌ در بيمارستان‌
براي‌ تجمع‌ مايع‌ و نمك‌، داروي‌ ادرارآور و مكمل‌ پتاسيم‌ ممكن‌ است‌ تجويز شود.

icon رژیم غذایی

در موارد جدي‌ اختلال‌ آب‌ و الكتروليت‌، امكان‌ دارد بيمار از خوردن‌ جامدات‌ منع‌ شود تا اختلال‌ آب‌ و الكتروليت‌ رفع‌ گردد.

icon در این شرایط به پزشک مراجعه کنید

اگر شما يا يكي‌ از اعضاي‌ خانواده‌ تان علايم‌ اختلال‌ آب‌ و الكتروليت‌ يا كم‌آبي‌ را داريد.
اگر وزن‌ شما در عرض‌ يك‌ روز نزديك‌ 2 كيلوگرم‌ يا بيشتر پايين‌ يا بالا رود.