مدیکال نت - دانشنامه داروهای پزشکی

ويتامين C ويتامين محلول در آب است كه از اجزاء ضرورى براى ساخت و نگهدارى كلاژن و بافت محيطى بين سلولى است. باعث تقويت سيستم ايمنى و افزايش سرعت بهبود زخم مي‌شود. همچنين از تشكيل نيتروزآمين‌ها و نيتروز اوره‌هاى كارسينوژن جلوگيرى مي‌كند. آنتي‌اكسيدان قوى و عامل احياءكننده مؤثر در فعاليت‌هاى آنزيمى سلول و فرآيندهاى نقل و انتقال الكترون است. در متابوليسم كربوهيدرات، تبديل اسيدفوليك به اسيدفولينيك، متابوليسم فنيل‌آلانين و تيروزين، تبديل ترانس‌فرين پلاسما به فريتين كبد و تشكيل سروتونين در بدن دخالت دارد.

پيشگيرى و درمان اسكوروي، كمك به درمان سوختگي‌هاى شديد، بهبودى شكستگى يا زخم، بيماري‌هاى مزمن و اسيدي‌كردن ادرار.

درمان اسكوروي:
بالغين: بسته به نياز روزانه 100mg تا 2gr از راه خوراكي، زيرجلدي. عضلانى و يا وريدى تجويز مي‌شود. سپس مي‌توان با دوز نگهدارنده 50mg/day ادامه داد.
كودكان: بسته به نياز بيمار روزانه 100 تا 300mg از راه خوراكي، زيرجلدي، عضلانى و يا وريدى تجويز مي‌شود. سپس مي‌توان با دوز نگهدارندۀ 35mg/day ادامه داد.
نوزادان: روزانه 50 تا 100mg از راه خوراكي، عضلاني، وريدى و يا زيرجلدى تجويز مي‌شود.
سوختگي‌هاى شديد، بهبود زخم يا بيماري‌هاى مزمن:
بالغين: روزانه 200 تا 500mg از راه خوراكي، زيرجلدي، عضلانى و يا وريدى تجويز مي‌شود.
كودكان: روزانه 100 تا 200mg از راه خوراكي، زيرجلدي، عضلانى و يا وريدى تجويز مي‌شود.
پروفيلاكسي:
بالغين: 45 تا 60mg/day از راه خوراكي، عضلاني، وريدى و يا زيرجلدي.
كودكان: 20 تا 50mg/day از راه خوراكي، عضلاني، وريدى و يا زيرجلدي.
اسيدي‌كردن ادرار:
بالغين: 4 تا 12g/day از راه خوراكي، عضلاني، وريدى و يا زيرجلدى به‌مدت 7-4 روز.
موارد منع مصرف:
حساسيت مفرط به دارو، مصرف سديم اسكوربات در بيماران تحت محدوديت سديم، مصرف كلسيم اسكوربات در بيماران دريافت‌كننده ديژيتال، حاملگى (گروه C).

دستگاه عصبي: سرگيجه (ناشى از تزريق سريع وريدي).
پوست: درد در محل تزريق.
گوارشي: اسهال، سوزش سردل، كرامپ شكمي.
خوني: آنمى هموليتيك حاد (بيماران با كمبود G6PD)؛ تخريب سلول داسي‌شكل.
ادرارى - تناسلي: افزايش دفع ادرار، اورتريت، سوزش ادرار، كريستالوري، هيپراوريسمي.
ديگر موارد: بي‌خوابي، سردرد، تخريب دندان‌ها با مصرف طولانى قرص‌هاى جويدني، ترومبوز وريد عمقى در محل تزريق.
(عوارض فوق عمدتاً در مقادير زياد داروئى به‌وجود مي‌آيد).

دوز بالاى دارو در بيماران با کمبود G6PD، آنمى سلول داسى شکل، سنگ‌هاى کليوى و نقرس.

باعث کاهش اثر ضد انعقادي‌هاى خوراکى مي‌شود؛ مصرف سيگار، ساليسيلات و پريميدون نياز به Vit C را افزايش مي‌دهند.

ملاحظات پرستاري:
پيگيرى آزمايشگاهي:
ـ خوني: اندازه‌گيرى G6PD، بررسى لازم از نظر آنمى داسى شکل.
ـ ادراري: U/A، اندازه‌گيرى اسيد اوريک خون.
توصيه‌ها:
ـ با آزادشدن co2 در نگهدارى دراز مدت دارو، فشار درون آمپول افزايش مي‌يابد. بنابراين در باز کردن آمپول‌ها احتياط کنيد.
ـ ويتامين C تزريقى در معرض نور به‌تدريج تيره مي‌شود اما تغيير رنگ جزئى تأثيرى در اثر درمانى آن ندارد.
ـ اسيد اسکوربيک تزريقى را مي‌توان به‌صورت رقيق شده يا رقيق نشده با سرعت ۱۰۰mg/min تجويز کرد.
ـ محلول خوراکى را مي‌توان با غذا مخلوط کرد.
روش تهيه / تجويز:
ـ قرص‌هاى جوشان را بايد در يک ليوان آب حل کرد و بلافاصله مصرف نمود.
ـ دارو را در ظروف غيرفلزى مقاوم در برابر هوا، دور از حرارت و نور خورشيد در دماى ۳۰ـ۱۵ درجه سانتي‌گراد نگهدارى کنيد.
ارزيابى باليني:
پاسخ درماني: بهبود زخم‌هاى مخاطى و پوستي.
افزايش سرعت ترميم شکستگى استخوان در عکس راديولوژي.
کاهش PH ادرار.
آموزش به بيمار و خانواده:
ـ دوزهاى بالاى دارو در حاملگى باعث ايجاد اسکوروى جهشى در نوزاد مي‌شود.
ـ مقادير زياد دارو بايد در نوبت‌هاى متعدد مصرف شود؛ طى مدت معين اضافه داروى جذب نشده از طريق ادرار دفع مي‌شود.
ـ افراد سيگارى و افراد مصرف کننده قرص ضدباردارى نياز به مصرف ويتامين بيشترى به‌صورت مکمل دارند.
ـ بهتر است خانواده براى تأمين ويتامين C لازم به منابع غذائى طبيعى توجه بيشترى نشان دهد تا دارو.
ـ ويتامين C مي‌تواند باعث افزايش توان جذب آهن شود.