حرکات دندان در دوران درمان ارتودنسی چگونه انجام میشود؟

اسامی اجزا مختلف وسایل ارتودنسی چیست؟

الاستیک ها در ارتودنسی چه کاربردی دارند؟

همکاری و عدم همکاری بیمار چه اثراتی در نتایج درمانی ما دارد؟

در این مقاله به اختصار به سوالاتی پرداخته شده است که بیماران در سایت دکتر سیامک همت پور متخصص ارتودنسی مطرح می کنند. با وجود اینکه هر مورد درمانی با دیگری متفاوت است، مراحلی از درمان وجود دارد که تمام بیماران پیش از اتمام ارتودنسی تجربه می کند. برای پاسخ به سوالات کلی شرح مختصری از فرآیند درمان ارتودنسی در ادامه آمده است.

به طور کل درمان به دو مرحله تقسیم می شود: فاز فعال حرکت دندان ( زمانی که دستگاه ارتودنسی در دهان بیمار قرار دارد ) و فاز نگهداری نتایج بدست آمده پس از برداشت ارتودنسی ثابت.

در طول دوره درمان فعال، زمانی که ارتودنسی ثابت یا ارتودنسی نامرئی (شفاف) در جای خود قرار می گیرد، دندان ها در هر مرحله دچار تغییراتی می شوند. این تغییرات شامل موارد زیر هستند:

-  چینش مناسب: ردیف کردن دندان ها در فرم مناسب قوسی شکل

-  بستن فضاهای بین دندانی: در موارد کشیدن دندان و یا وجود فضای اضافی ببن دندانی

-  تطابق قوس بالا و پایین: مطمئن شدن از اینکه فک بالا و پایین دارای عرض یکسانی بوده و برهمایش درستی دارند.

-  اصلاح موارد اوربایت و اورجت: این اصطلاحات به ترتیب به همپوشانی عمودی و افقی دندان های جلو اشاره دارد. اگر دندان های جلویی فک بالا بیرون زدگی زیادی داشته باشند(اورجت )، کاهش ان اهمیت بسیاری دارد. به همین نسبت اگر اوربایت دندان های جلو خیلی عمیق باشد، کاهش میزان اوربایت برای بهبود نتیجه نهایی و کمک به پیشگیری از مشکلات بعدی ضروری است.

-  اصلاح روابط بین قوس بالا و پایین: ممکن است برای گرفتن این نتیجه مجبور به استفاده از الاستیکهایی (کش) شوید که تعویض آن در هر مرحله بر عهده خودتان است.

-  اتمام کار و جزئیات: این مرحله به اطمینان یافتن از جزئیات اختصاص دارد و اینکه آیا دندان ها برای برداشته شدن دستگاه ارتودنسی آمادگی دارند یا خیر.

بخش های مختلف دستگاه ارتودنسی چه نام دارند و چه کاری انجام می دهند؟

- براکت ارتودنسی

براکت ها جزیی از ارتودنسی ثابت هستند. براکت ها که به روی هر کدام از دندان ها چسبانده می شوند، به دقت طراحی و آماده شده اند که مجموعه ای از سیم ها را در طول درمان در خود جای دهند. کار براکت ها کمک به اعمال نیرو به دندان ها بواسطه سیم روی انها برای رسیدن به جایگاه نهاییشان است. هر براکت تنها به یک دندان اختصاص دارد، به این معنی که باید به دقت روی دندان نصب شوند تا بهترین نتیجه حاصل شود. اتصال براکت به دندان ساده و بدون درد است و نیاز به تزریق و یا مصرف دارو ندارد. برای این کار از چسب های مخصوص برای متصل کردن آنها به سطح دندان استفاده می شود.

-  سیم ها
سیم هایی که در دوران درمان ارتودنسی مورد استفاده قرار می گیرند، در داخل شیار کوچکی درون براکت ها متصل و با حلقه های لاستیکی کوچک یا سیمهای فلزی نازک در جای خود محکم می شوند. البته در ارتودنسی دیمون نیازی به این حلقه های لاستیکی وجود ندارد. سیم های مراحل اولیه فشاری را به دندان ها وارد می کنند تا آنها را به جایگاه صحیح هدایت کنند.

سیم هایی که در طول مراحل اولیه درمان به منظور اصلاح به هم ریختگی و چرخش دندان ها استفاده می شوند، نازک و قابل انعطاف و از جنس نیکل تیتانیوم هستند. معمولا در این مرحله از درمان است که شاهد بیشترین و بزرگترین تغییرات هستیم.

در بیشتر معاینات در طول درمان، سیم ها عوض می شوند. همچنان که درمان ارتودنسی ادامه می یابد، متوجه می شوید که سیم های استفاده شده ضخیم تر و محکمتر می شوند.

تقریبا در هر مرحله از درمان ممکن است که اتصالات کوچکی به ارتودنسی اضافه شود. این اتصالات زنجیره ای از حلقه های کشی هستند که باعث حرکت دندان بر روی سیم و به سوی جایگاه صحیح میشوند.

این الاستیک ها جهت تنظیم روابط بین فکی و ایجاد رابطه صحیح و پایداربین فک ها استفاده میشوند و تنها در صورتیکی به شکل ۲۴ ساعته (بجز مواقع غذاخوردن) استفاده شوند موثر واقع میشوند در غیر اینصورت حرکات به شکل رفت و برگشت که حرکتی مخرب برای دندان میباشد خواهد بود . پس، از این حیث همکاری بیمار در رسیدن به نتایج مناسب بسیار مهم میباشد.

بیماران معمولا نگرانند که این بخش برایشان دردناک و ناخوشایند باشد. در واقعیت این مرحله بسیار ساده و راحت است و دستگاه ارتودنسی به سادگی و با فشاری اندک از دندان ها جدا می شود. سپس چسب روی دندان برداشته شده و سطح طبیعی آنها پدیدار می شود تا برای ساخت دستگاه نگهدارنده(retainer) قالبگیری شود.

- نگهداری (retention)

مرحله نگهداری راحت ترین اما مهم ترین بخش درمان است. بیمار باید طبق دستورالعمل پزشک و با رعایت نکات و استفاده از دستگاه نگهدارنده تمام تلاش خود را برای حفظ دندان های مرتب شده صرف کند.

سوال دیگری که اغلب از دکتر سیامک همت پور متخصص ارتودنسی پرسیده می شود این است که آیا با برداشته شدن دستگاه روی دندان لکه ای باقی می ماند یا خیر. اگر به خوبی از دندان ها مراقبت کرده یا از رژیم غذایی طبق توصیه پزشک پیروی کرده باشید، جواب این سوال "خیر" است. مشکل تنها زمانی رخ می دهد که بیمار به خوبی و به دفعات کافی مسواک نزده باشد یا از نوشیدنی ها و خوردنی های حاوی شکر زیاد استفاده کرده باشد.