سنگ‌هاي ادراري با شيوع بيشتر در مردان، در رده سني 20 تا 50 سال بروز كه سبب علايمي چون دردپهلو، تكرر و سوزش ادرار مي‌شود عوامل مختلفي چون ارث، آب وهوا، نوع تغذيه و فعاليت، جنس در ميزان بروز وشيوع آن موثر است. سنگ‌هاي ادراري را ميتوان جزو بيماريهاي شايع جوامع بشري دانست ، سنگ‌هاي ادراري مي‌تواند با و يا بدون درد و عفونت ادراري بروز كند. علل ايجاد سنگ‌هاي ادراري متفاوت و فاكتور فيزيولوژيكي و محيطي دو عامل موثر در ايجاد سنگ‌هاي ادراريست. ارث، جنس و سن سه عامل موثر در ايجاد سنگ‌هاي ادراري ارث به عنوان يكي از عوامل فيزيولوژيك موثر در بروز سنگ است، اين عامل، علت 40 تا 50 درصد تشكيل سنگ‌هاي ادراريست و شيوع سنگ‌هاي ادراري در زنان به علت هورمونهاي زنانه كمتر از مردان است. سنگ‌هاي ادراري در كودكان و سالمندان كمتر ديده مي‌شود سنگ‌هاي ادراري در افراد جوان و ميانسال شايعتر است، سنگ‌هاي ادراري در رده سني 20 تا 50 سالگي شايعتر است و منطقه جغرافيايي از عوامل محيطي موثر در ايجاد سنگ‌هاي ادراري است به نحوي كه در كشورهاي شمال اروپا، منطقه مديترانه و خاورميانه سنگ‌هاي ادراري شايعتر است. آب و هوا را از ديگر از عوامل محيطي موثر در ايجاد سنگ‌هاي ادراري عنوان است و سنگ‌هاي ادراري معمولا در فصول گرم سال بيشتر ديده مي‌شود. نوع آب در تشكيل سنگ بي‌تاثير است نوع آب در تشكيل سنگ اهميتي ندارد، ميزان آبي كه فرد در طول شبانه روز مصرف مي‌كند نقش مهمي در ايجاد سنگ‌هاي ادراري دارد به نحوي كه مصرف كمتر آب احتمال بروز سنگ را بيشتر مي‌كند. رژيم غذايي را در تشكيل سنگ‌هاي ادراري مهم ارزيابي ميشود ودر افرادي كه زمينه تشكيل سنگ وجود دارد رژيم غذايي نامناسب مي‌تواند زمينه ساز ايجاد سنگ باشد. همچنين مصرف زياد مواد غذايي حاوي اگزالات كلسيم و اسيد اوريك در افراد سنگ‌ ساز، تشكيل سنگ را تسريع مي‌كند. تشكيل سنگ‌هاي ادراري در افراد با محيط‌هاي كاري گرم و كم تحرك شايع تر است. نحوه تشكيل سنگ دو علت موثر در تشكيل سنگ‌هاي ادراري،موثراست : ‌در ادرار عوامل مهاركننده‌اي (فيتات) وجود دارد كه در صورت كاهش اين عوامل، منجر به تشكيل سنگ مي‌شود و ادرار غليظ علت دوم تشكيل سنگ در افراد است (مواد تشكيل دهنده سنگ بيش از اندازه مي‌شود مانند اگزالات كلسيم). از عوامل موثر در كاهش بروز سنگ‌هاي ادراري در زنان، وجود فيتات بيشتر در ادرار آنان است، اگزالات كلسيم، فسفات كلسيم، عفوني، اسيد اوريكي، شايع ترين سنگ‌هاي دستگاه ادراري هستند. علايمي چون وجود خون در ادرار، تكرر و سوزش ادرار از علائم سنگهاي ادراري است و بعضي از سنگ‌هاي ادراري هيچ علامتي نداشته و به صورت اتفاقي در يك سونوگرافي، براي وي تشخيص سنگ گذاشته مي‌شود. درد يكي از علايم سنگ‌هاي كليه و دستگاه ادراري است، به نحوي كه عبورسنگ‌ از كليه و ورود آن به لوله حالب و يا حركت سنگ از كليه به سمت مثانه با دردهاي شديدي همراه است. سنگ‌هاي مثانه،ممكن است بي درد باشدو خون در ادرار و علايمي چون تكرر و سوزش ادرار از علايم اين نوع سنگهاست اين در حاليست كه مصرف مايعات مي‌تواند از ايجاد سنگ پيشگيري كند. به تمامي افرادي كه در خانواده خود سابقه سنگ دارند توصيه مي شود كه‌ در هر ساعت يك ليوان مايعات مانند آب، چاي كم رنگ، ميوه‌هاي آب‌دار استفاده و در زمان خواب دو ليوان آب بنوشند و در افرادي با سنگ‌هاي اگزالات كلسيمي مصرف مواد غذايي حاوي اگزالات بايد كم شود مواد حاوي اگزالات شامل گوجه‌فرنگي، نوشابه، پسته، آجيل، فلفل، كاكائو، شكلات و اسفناج است. محدودشدن مصرف گوشت قرمز، حبوبات و كله پاچه، در ايت بيماران ضروري است: در افرادي كه سنگ‌هاي كلسيمي دارند هيچ نوع محدوديتي در مصرف مواد كلسيمي وجود ندارد. عفونت ادراري در تشكيل سنگ‌هاي ادراري تاثير بسزايي دارد كنترل عفونت مهمترين عامل در پيشگيري از سنگ‌هاي عفوني است و براي جلوگيري از تشكيل مجدد سنگ عفونت ادراري بايد درمان شود و در افراد مبتلا به عفونت هاي مزمن دستگاه ادراري ، احتمال وجود سنگ بالا است. پياده روي مهمترين ورزش براي مبتلايان به سنگهاي ادراري ورزش و تحرك در بيماران مبتلا به هر نوع سنگ توصيه مي‌شود. به تمامي افرادي كه در خانواده‌ آنها سابقه سنگ وجود دارد توصيه ميشود كه حداقل سالي دو بار از نظر كليه بررسي شوند. افرادي كه به هر علتي بيماريهاي مادرزادي دستگاه ادراري دارند بايد از نظر سنگ‌هاي ادراري مورد بررسي قرار گيرند زيرا اين افراد استعداد بيشتري براي تشكيل سنگ‌هاي ادراري دارند.
دكتر محسن طاهري محمودي، ارولوژيست و جراح پيوند كليه  
منبع: http://asp.irteb.com