عفونت‌هاي ادراري در تمامي سنين بروز مي‌كند، عفونت‌هاي ادراري تا يك سال اول زندگي در پسران شايع‌تر از دختران است. بعد از سال اول زندگي تا 50 سالگي عفونت‌هاي ادراري در زنان به نسبت مردان 10 به يك است و بعد از 50 سالگي اين نسبت در مردان و زنان يكسان مي‌شود. عفونتهاي ادراري در زنان شايع‌ترست علت شايع بودن عفونت‌هاي ادراري را وضعيت آناتومي بدن زنان است و با توجه به اين كه دستگاه تناسلي و ادراري زنان در مجاورت هم قرار داد شيوع عفونت‌هاي ادراري در زنان بيشتر ديده مي‌شود. عفونت‌هاي ادراري به دو دسته «اختصاصي» و «غير اختصاصي» تقسيم مي‌شوند، در عفونت اختصاصي نوع ميكروارگانيز (عامل ايجاد كننده) مختص دستگاه ادراريست و بيماري خاصي در دستگاه ادراري ايجاد مي‌كند؛ مانند بيماريهاي انگلي، قارچي و بيماريهاي كه در اثر تماس جنسي منتقل مي‌شوند. عفونت‌هاي ادراري غير اختصاصي شايع‌تر است و منشاء عفونت‌هاي غير اختصاصي مي‌تواند در كليه باشد كه در اصطلاح عفونت كليه (پينونفريت) گفته مي‌شود يا مي‌تواند در مثانه و يا مجراي ادرار باشد كه به «سيستيت» معروف است. تخريب كليه‌ها مهمترين عارضه عفونت ادراري اكثر عفونت‌هاي ادراري مي‌تواند نشانه‌ يك بيماري خاص باشد، كه با ايجاد عفونت، مي‌توانيم به وجود آن بيماري پي ببريم. تخريب كليه‌ها از جمله مهمترين عوارضيست كه عفونت‌هاي ادراري مي‌تواند براي فرد به ارمغان بياورد. علت ايجاد عفونت‌هاي ادراري باكتري‌هاي مختلفي در ايجاد عفونت‌هاي ادراري نقش دارند، به ايسنا گفت: باكتري‌ «اي‌كولايي» (E-coli) شايع‌ترين عامل ايجادكننده عفونت‌هاي ادراريست. باكتريهاي «استرپ‌تكوك» و «پسودوموناس» از ديگر عوامل ايجادكننده عفونت‌هاي ادراري است و باكتريها از طريق مجرا، خودشان را به مثانه و در نهايت به كليه‌ها مي‌رسانند، تصريح كرد:‌ اين باكتريها مي‌تواند مجرا، كليه و مثانه را دچار عفونت كند. اختلالات زمينه‌اي در بدن فرد مي‌تواند او را مستعد عفونت ادراري كند، بعنوان مثال سنگ‌هاي ادراري مي‌تواند عامل ايجادكننده عفونت‌هاي ادراري باشد. ناهنجاريهاي مادرزادي دستگاه ادراري، سرطان‌هاي دستگاه ادراري را نيز مي توان از عوامل مستعد عفونت‌هاي ادراري دانست. مثانه عصبي را از عوامل مستعد ايجادكننده عفونت‌هاي ادراري است و بيماراني كه اختلالات عصبي در مثانه دارند، ممكنست علايم آن به صورت عفونت‌هاي ادراري بروز كند. ‌رفلاكس به معني پس زدن ادرار از مثانه به داخل كليه‌هاست. و ازمهمترين عامل اختلالات زمينه‌اي است به طور طبيعي، مسير عبور ادرار از كليه به مثانه و سپس به مجراست، حال اگر به هر دليلي ادرار از مثانه به جهت عكس به داخل پس بزند به آن رفلاكس گفته مي‌شود. اكثر رفلاكس‌ها علل مادرزادي دارند، و تنها علايم رفلاكس‌ها در كودكان عفونت ادراريست. تشخيص رفلاكس ادرار در كودكان مهم است تشخيص رفلاكس در كودكان بسيار مهم است، اگر رفلاكس در كودكان تشخيص داده شود قابل درمانست، ولي در صورت درمان نكردن مي‌تواند بعد از چند سال باعث از بين رفتن كليه‌ها شود. عفونت‌هاي ادراري از نظر تكرار عفونت به دو دسته تقسيم مي‌شود، فرد ممكنست يك بار به عفونت ادراري مبتلا شود و ديگر تكرار نشود كه به آن عفونت اوليه مي‌گويند و يا فرد مكرر دچار عفونت ادراري شود كه به آن عفونت عود شونده مي‌گويند. علايم عفونت‌هاي ادراري بعضي از بيماران ممكنست علايم خاصي نداشته باشند، به صورت اتفاقي در طي آزمايشات كه به عمل مي‌آورند عفونت ادراري براي آنها تشخيص داده شود. بعضي از بيماران با بروز عفونت ادراري دچار علايم مي‌شوند كه بسته به نوع عفونت، علايم آن متفاوتست. اگر منشاء عفونت‌هاي ادراري، كليوي باشد بيمار با تب و لرز و درد پهلو مواجه مي‌شود و ممكنست علايم ادراري مانند سوزش، تكرر و يا خون در ادرار در بيمار ديده شود. اگر در آزمايش به عمل آمده از بيمار منشاء عفونت ادراري در كليه باشد بايد بيمار تحت درمان دقيق قرار گيرد به خصوص در اطفال زيرا پينونفريت (عفونت كليه) مي‌تواند باعث تخريب كليه شود. اگر عفونت ادراري منشاء آن از مثانه باشد، بيمار با علايم ادراري به صورت تكرر، سوزش و وجود خون در ادرار و درد زير دل مواجه مي‌شود، ولي در اين عفونت بيمار تب ندارد. عفونت مثانه در زنان شايع‌تر است،و عفونت‌هاي مثانه به دليل درد فراوان بسيار زود تشخيص داده مي‌شود، اما معمولا عوارض جانبي زيادي ندارد و با يك درمان كوتاه مدت برطرف مي‌شود. در خصوص علايم عفونت مثانه در زنان بايد گفت: اين نوع عفونت فرد با تكرر، سوزش درد و گاهي وجود خون در ادرار بروز مي‌كند. عفونت مثانه در زنان حامله بسيار حائز اهميت است، و عفونت مثانه در زن حامله مي‌تواند تبديل به عفونت كليوي شود كه اين موضوع هم براي مادر و هم جنين بسيار خطرناك است. انجام آزمايش‌هاي دوره‌اي براي تشخيص عفونت مثانه براي زنان حامله ضروريست، زنان حامله حتي اثر علايم عفونت ادراري ندارند بايد به صورت دوره‌اي آزمايش بدهند تا در صورت داشتن عفونت مثانه بدون علامت، درمان شوند تا مبتلا به عفونت كليوي نشوند. عفونت‌هاي مجرا در مردان شايع‌ترست، عفونت‌هاي مجرا معمولا با ترشح از مجرا و عفونت ادراري بروز مي‌كند و علت اصلي آن بيماري‌هاي است كه در اثر تماس جنسي منتقل مي‌شود. عفونت پروستات با علايم ادراري به صورت سوزش، تكرر و اشكال در دفع ادرار بروز مي‌كند. تشخيص عفونت‌هاي ادراري تشخيص عفونت‌هاي ادراري بسيار ساده است، و در عفونت‌هاي غير اختصاصي تنها با آزمايش و كشت ادرار عفونت مشخص مي‌شود و آنتي‌بيوتيك كه براي آن باكتري مناسب است توسط پزشك تجويز مي‌شود. عوارض عفونت‌هاي ادراري عفونت‌هاي مزمن دستگاه ادراري براي فرد عوارضي ايجاد مي‌كند، و عفونت‌هاي مكرر و طولاني در بيمار مي‌تواند ايجاد سنگ كليه كند. عفونت‌هاي مزمن و مكرر در كليه‌ها به خصوص در اطفال مي‌تواند هر دو كليه آنها را از كار بيندازد. عفونت‌هاي مزمن مثانه به ندرت باعث بروز سرطان مي‌شود، در خصوص عوارض عفونت‌هاي مجرا بايد گفت :عفونت‌هاي مجرا نيز مي‌توانند باعث تنگي مجرا ‌شوند. عفونت‌هاي ناشي از تماس جنسي مي‌تواند زندگي فرد را به مخاطره بيندازد و حتي باعث مرگ فرد شود. پيشگيري مهمترين عامل براي پيشگيري از عفونت‌هاي ادراري توجه به علايم باليني است و اگر شخصي دچار علايم عفونت ادراري شد با مراجعه به پزشك مي‌تواند مشكل خود را حل كند زيرا امكان دارد در پشت اين عفونت يك عامل مهم زمينه‌اي وجود داشته باشد. رفلاكس در كودكان شايع است، و يك درصد كودكان دچار رفلاكس هستند بنابراين والدين اگر مشاهده كردند كه كودك‌ آنها تب دارد و هيچ توجيهي براي آن تب نيست بايد حتما كودك خود را به يك متخصص نشان دهند و آزمايش كشت ادرار انجام شود و در صورت تشخيص عفونت در دستگاه ادراري كودك از نظر رفلاكس بررسي شود. تب‌هاي بدون دليل در كودكان را جدي بگيريد هميشه براي درمان رفلاكس نياز به جراحي نيست، اكثر كودكان تا سن 3 تا 4 سالگي رفلاكس آنها برطرف مي‌شود، منتهي در اين مدت بايد از نظر عفونت ادراري تشخص داده شود و به محض ايجاد عفونت درمان شود و به صورت مرتب آنتي بيوتيك به عنوان پيشگيري مصرف شود تا رفلاكس برطرف شود. آزمايش‌هاي دوره‌اي در افراد پر خطر حايز اهميت است، زنان حامله، اطفال، كهنسال و افرادي كه بيماريهاي زمينه‌اي ادراري دارند نيازمند آزمايش‌هاي دوره‌اي هستند. درمان ‌در صورت بروز عفونت، بيمار بايد براي تشخيص نوع عفونت به پزشك متخصص مراجعه كند تا براي آنتي‌بيوتيك مناسب تجويز و عفونت درمان شود و به صورت مرتب آنتي‌بيوتيك به عنوان پيشگيري مصرف شود تا رفلاكس برطرف گردد. به عنوان مثال اگر پزشك براي درمان عفونت كليه دو هفته درمان دارويي را براي بيمار تعيين مي‌كند، حتي اگر بعد از 3 روز علايم برطرف شد بيمار نبايد داروي خود را قطع كند. يكي ديگر از درمان‌هاي عفونت‌هاي ادراري را برطرف كردن علل زمينه‌اي است و در صورت وجود علل زمينه‌اي مانند سنگ يا ناهنجاري‌هاي مادرزادي بايد اين مشكلات درمان شود تا از عفونت جلوگيري گردد. اگر رفلاكس در كودكان تشخيص داده شد، بايد از عفونت پيشگيري شود تا اين كه رفلاكس بهبود يابد و در صورت عدم بهبودي، درمان‌هاي جراحي براي اصلاح رفلاكس ضرورت دارد مصرف خودسرانه آنتي‌بيوتيك باعث مقاوم شدن عفونت نسبت به درمان مي شود، تاكيد كرد: مصرف خودسرانه آنتي بيوتيك در زنان باكتريهاي موجود در دهانه رحم آنها را مقام و همين باكتريها مي‌تواند ايجاد عفونت مثانه كند. در عفونتهاي كليه پيشگيري بسيار بهتر از درمان است.
دكتر محسن طاهري محمودي ارولوژيست و جراح پيوند كليه
منبع: http://asp.irteb.com