پيشگيري و کنترل اضافه وزن و چاقي كودكان                 

امروزه اضافه وزن و چاقي در كودكان به عنوان يك از مشكل تغذيه اي مطرح است. زيرا کم تحرکی و دریافت مواد غذایی کم ارزش و پر انرژی (قند، چربي، شكر) و عادات نامناسب غذايي در زندگی کودکان و نوجوانان آنها را به سمت اضافه وزن و چاقی سوق مي دهد. اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان زمینه ساز ابتلا به بیماری های متعدد از جمله قلب و عروق ، دیابت، پرفشاری خون، افزایش چربیهای خون، بیماریهای کبدی و بیماریهای تنفسی می باشد. اوايل دوران كودكي سرعت رشد سريع است.  لذا بهتر است پيشگيري از چاقي از دوران كودكي آغاز شو تا بتوان  تغييرات دوره اي رشد و سوخت و ساز را مناسب با نياز بدن تنظيم و از چاقي جلوگيري كرد.

 

 

 عارضه مهم دیگری که چاقی کودکی در بردارد ارتباط آن با چاقی بزرگسالی است. اغلب کودکان چاق امروز بزرگسالان چاق آینده خواهند بود. عوامل ارثی ، عادات مربوط به شیوه زندگی، مصرف غذاهای آماده و تنقلات کم ارزش ، کاهش فعالیت بدنی ( استفاده بیش از حد از کامپیوتر، تماشای تلویزیون به مدت طولانی و...)، کاهش فرصتهای بازی در خارج از منزل ، رفتن بیش از حد به رستوران ، خوردن غذاهای پرچرب از جمله علت هاي اساسي چاقي در اين دوران است. نتایج برخی مطالعات نشان داده است که خطر چاقی در کودکان و نوجواناني که 5 ساعت در روز تلویزیون تماشا می کنند ، بیش از 5 برابر کودکانی و نوجواناني است که تلویزیون نمی بینند یا حداکثر 2 ساعت تماشا می کنند.

درمان اضافه وزن در واقع بايد قبل از 2 سالگي شروع شود اما به علت رشد و تكامل سريع كه در اين سال ها رخ مي دهد نمي توان بر كاهش وزن تاكيد كرد. درمان در بزرگسالان شامل رژيم غذايي و افزايش فعاليت بدني است اما در كودكان بايد سن ،شدت چاقي و وجود ساير عوامل خطرآفرين در كودك را نيز مد نظر قرار داد .نقش وا لدين و مربيان كودكان در حمايت از برنامه هاي كاهش وزن و يا جلوگيري از افزايش وزن بسيار مهم است.

  با توجه به عوارض نامطلوب ناشي از اضافه وزن و چاقي به چند روش اساسي براي كنترل و پيشگيري از اضافه وزن و چاقي در زير اشاره مي كنيم.

توصيه هايي براي اصلاح عادات و رفتارهاي غذايي

1-    مصرف روزانه صبحانه به عنوان یکی از سه وعده اصلی غذایی.

2-    مصرف روزانه حداقل دو میان وعده غذایی مناسب مانند: ميوه ، نان و پنير، ......

3-     صرف غذا به همراه خانواده.

4-    خودداري از مجبور كردن كودك به خوردن و آشامیدن.

5-    خودداری از دادن غذا یا تنقلات هنگام تماشای تلویزیون.

مريم زارعي - كارشناس ارشد دفتر بهبود تغذيه جامعه

معاونت بهداشت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي