استئوپروز شايع ترين بيماري متابوليك استخوان است كه امروزه با بالا رفتن متوسط سن افراد جامعه بعنوان يك مشكل بهداشتي مطرح شده است. از سال 1991 سازمان جهاني بهداشت استئوپروز را بعد از سكته هاي قلبي و مغزي و سرطانها بعنوان چهارمين دشمن اصلي انسان معرفي كرده است. از استئوپروز بعنوان يك اپيدمي خاموش ياد مي شود زيرا علائم باليني ندارد و در صورتي كه اقدامي براي پيشگيري و يا درمان آن صورت نگيرد، پيشرفت مي كند و اولين بار خود را با عوارض جانبي كه شكستگي استخوانها است نشان مي دهد.

بر اساس آمار موجود شيوع استئوپروز در مناطق مختلف دنيا از 4 تا 40 درصد متغيير است و پيش بيني مي شود استئوپروز در آينده بعنوان يك تهديد جدي سلامت عمومي مطرح شود. در حال حاضر از هر 3 نفر زن كه به سن 65 سالگي مي رسد يكنفر دچار شكستگي مهره مي شود و از هر 5 زن كه به سن 70 سالگي مي رسد يك نفر دچار شكستگي استخوان ران مي شود. بطور كلي زنان در مقايسه با مردان 4 برابر بيشتر در معرض ابتلا به استئوپروز هستند.

تغييرات بافت استخواني با افزايش سن:

بافت استخواني، بافت زنده اي است كه مرتبا" در حال تغيير و تحول و نوشدن است. بطوري كه از يك طرف استخوانهاي قديمي تر از بين رفته و از طرف ديگر بجاي آن استخوان جديد ساخته مي شود . در اوايل زندگي ميزان استخوان ساخته شده بيشتر از استخوان تخريب شده است و به همين دليل توده استخواني  افزايش مي يابد تا به حداكثر برسد . حداكثر توده استخواني در حدود 35 سالگي حاصل مي شود. بعد از اين سنين ميزان استخوان ساخته شده به كمتر از ميزان استخواني كه تخريب شده مي رسد و بتدريج توده استخواني بدن رو به كاهش مي گذارد و اين پديده تا آخر عمر ادامه مي يابد. "بطور كلي حداكثر توده استخواني و همچنين دانسيته استخواني در مردان بيشتر از زنان است". در خانم ها بعد از يائسگي در يك دوره حدود 10 ساله ميزان اين كاهش استخوان سرعت پيدا كـــرده و بــــه ميزان 2 تا 3 برابر در سال مي رسد. ولي بعد از يك دهه اين رقم به سالانه 25/0درصد تا 1 درصد مي رسد.

بنابراين پديده پوكي استخوان يك پديده فيزيولوژيك است كه در همه افراد ايجاد مي شود ولي آنچه كه قابل توجه است مجموعه عواملي است كه منجر به تشديد روند از دست دهي استخوان مي گردد. بطور كلي تراكم استخواني بعد از 40 سالگي در مردان و زنان سالانه 2/1 درصدكاهش مي يابد..

دکتر زهرا عبداللهی

متخصص تغذیه – دفتر بهبود تغذیه جامعه

معاونت بهداشت

وزارت بهداشت ، درمان وآموزش پزشکی