مدیکال نت - دانشنامه داروهای پزشکی

با پيوند به زيرواحدهاى ريبوزومي، در ساختن پروتئين سلول باكترى اختلال ايجاد مي‌كند و باعث اشتباه خواندن كد ژنتيكي، توالى ناصحيح پپتيدى زنجيره پروتئين و سرانجام مرگ باكترى مي‌شود.

عفونت‌هاى شديد سيستميك CNS، تنفسي، گوارشي، ادراري، استخوان، پوست، بافت‌هاى نرم كه توسط سودوموناآئروژينوزا، آسينتوباكتر، E.Coli، انتروباكتر، استافيلوكوك، سراتيا، پروتئوس ايجاد مي‌شود.

عفونت‌هاى سيستميك شديد:
بالغين و بچه‌ها: انفوزيون وريدى 15mg/Kg/day در دو يا سه دوز منقسم هر 12-8 ساعت در 5% DW از 100 تا 200ml در طى 60-30 دقيقه، حداكثر تا 1/5g، درصورت وجود عملكرد ضعيف كليوى كه ازطريق مطالعات خونى و عملكردى كليه ثابت مي‌شود، دوز را كاهش مي‌دهيم. عضلانى 15mg/kg/day در دوزهاى منقسم هر 12-8 ساعت. در درمان مننژيت همچنين مي‌توان روزانه در بالغين تا 20mg و در كودكان تا 2mg از راه اينتراتكال يا اينتروانتريكولار نيز تجويز كرد.
نوزادان: انفوزيون وريدى را با 10mg/kg شروع مي‌كنيم، سپس 7/5mg/kg هر 12 ساعت در 5% DW در طى 2-1 ساعت.
عفونت‌هاى شديد دستگاه ادراري:
بالغين: عضلانى 250mg دو بار در روز.
در بالغين با عملكرد كليوى با 7/5mg/kg شروع و سپس براساس ارزيابى خونى و كليوى فاصله دوز دارو افزوده مي‌شود.
سطح سرمى كراتينين (mg/dl) × = فاصله بين دوزها (برحسب ساعت).
موارد منع مصرف:
عفونت‌هاى خفيف تا متوسط، بيمارى شديد كليوي، حساسيت مفرط به آمينوگليكوزيدها.

ادرارى تناسلي: اوليگوري، هماچوري، ضايعه كليوي، ازتمي، نارسائى و نفروتوكسيسيتي.
دستگاه عصبى مركزي: سردرگمي، افسردگي، كرختي، لرزش، تشنج، پرش عضلاني، نوروتوكسيسيتي.
چشم، گوش، حلق و بيني: اتوتوكسيسيتي، كري، اختلالات بينايي.
خوني: آگرانولوسيتوز، ترومبوسيتوپني، لکوپني، ائوزينوفيلي، کم‌خوني.
گوارشسي: تهوع، استفراغ، بي‌اشتهائي، افزايش AST, ALT، بيلي‌روبين، هپاتومگالي، نکروز کبدي، کاهش فشار.
پوستي: راش، سوزش، کهير، حساسيت به نور، درماتيت.

در نوزادان، بيمارى خفيف کليوي، حاملگى گروه D، مياستنى گراويس، شيردهي، اشکال شنوائي، بيمارى پارکينسون و در سالمندان با احتياط مصرف شود.

خطر تشديد اثرات مسدودکننده عصبى عوامل بيهوش‌کننده و شل‌کننده‌هاى عضلات؛ خطر تشديد نفروتوکسيستى و اتوتوکسيستى در صورت مصرف همزمان پلي‌ميکسين و انکومايسين، فوروزمايد، اتاکرينيک اسيد، سفالوسپورين‌ها، سيس‌پلاتين، متوکسى فلوران، آسيکلوير، آمفوتريسين B، باسيتراسين.

ملاحظات پرستاري:
پيگيرى آزمايشگاهي:
ـ وزن قبل از درمان: محاسبه دوز معمولاً براساس وزن ايده‌آل صورت مي‌گيرد، اما مي‌توان براساس وزن واقعى شخس، دوز دارو را محاسبه کرد.
ـ نسبت I&O: آزمايش کامل ادرار روزانه از لحاظ پروتئينوري، سلول‌ها، سيلندرها؛ گزارش هرگونه تغيير ناگهانى در دفع ادرار.
ـ علائم حياتى در زمان انفوزيون، هيپوتانسيون و تغيير ضربان را در نظر داشته باشيد.
ـ محل انفوزيون را از لحاظ ترومبوفلبيت که علائمى مثل درد، قرمزي، تورم دارد هر ۳۰ دقيقه چک کنيد. و در صورت نياز، محل را تغيير دهيد و جاى قبلى را با کمپرس آب گرم التيام دهيد.
ـ اوج غلظت سمى دارو که ۶۰ـ۳۰ دقيقه پس از انفوزيون وريدى يا ۶۰ دقيقه پس از تزريق عضلانى و حداقل غلظت که درست قبل از دادن دوز جديد تعيين مي‌شود. ميزان دارو بايد ۴ـ۲ برابر ميزان باکتريواستاتيک آن باشد.
ـ نمونه‌گيرى براى تعيين سطح سرمى واسط بلافاصله قبل از دوز بعدى صورت مي‌گيرد. نمونه‌گيرى براى تعيين اوج سطح سرمى يک ساعت بعد از تزريق عضلانى يا وريدى انجام مي‌شود.
ـ غلظت اوج سرمى دارو بايد در حد ۳۵ـ۳۰ mcg/ml و سطح حد واسط سرمى بايد در ۵mcg/ml باشد.
ـ pH ادرار (اگر دارو براى عفونت دستگاه ادرارى به‌کار مي‌رود)، pH ادرار بايد قليائى بماند.
توصيه‌ها:
ـ در استفاده وريدى از دارو، ۵۰۰ mg از دارو را در ۲۰۰ـ۱۰۰ ml محلول سازگار، رقيق و در طى ۱ـ۵/۰ ساعت تزريق کنيد، محل را پس از پايان انفوزيون يا DW5% يا محلول NaCl ۰/۹ درصد شستشو دهيد.
ـ تزريق سريع و افزايش سريع سطح سرمى آميکاسين ممکن است سبب دپرسيون تنفسى ناشى از بلوک عصبى عضلانى شود.
ـ رنگ معمول محلول از بي‌رنگ تا زرد کم‌رنگ متغير است. در صورت تغيير رنگ محلول را دور بريزيد.
ـ تزريق عضلانى را در محل عضلات بزرگ انجام دهيد، محل تزريق را عوض کنيد.
ـ در صورت استفاده از دارو درمان UTI، از بي‌کربنات براى قليائي‌کردن ادرار استفاده کنيد چون دارو در محيط قليائى بسيار فعال‌تر است.
روش تهيه / تجويز:
ـ دادن مايعات کافى تا ۳ـ۲ L در روز، مگر در موارد منع مصرف براى جلوگيرى از تحريک توبول‌ها.
ـ محل انفوزيون را با نرمال سالين يا DW5% بشوئيد.
ـ تحت نظر داشتن و مراقبت بيمار از لحاظ بدکارى دهليزى ـ شنوائي.
ارزيابى باليني:
اثر درماني: از بين رفتن تب، خشک شدن زخم، C&S منفى پس از مداوا.
اثبات اختلال کليوى با استفاده از تست‌هاى کليرانس کراتينين، BUN، کراتينين سرم يا علائم بالينى اوليگوري، هماجورى و ادرار تيره. در اختلال خون کليوى (mL/min هشتاد > کليرانس کراتينين) دوز دارو کاسته مي‌شود.
ناشنوائى با تست شنوائي‌سنجي، احساس همهمه با زنگ زدن در گوش، سرگيجه، ارزيابى شنوائى قبل، در حين و بعد از درمان، ناشنوائى فرکانس‌هاى بالا ابتدا ظاهر مي‌شود.
دهيدراتاسيون: افزايش وزن مخصوص (sp.gr) ادرار، کاهش قوام پوست، خشکى غشاهاى مخاطي، ادرار سياه.
رشد بيش از حد عفونت شامل علائم:
افزايش دما، بي‌حالي، قرمزي، درد، تورم، خارش در ناحيه مياندوراه، اسهال، استوماتيت، تغيير در سرفه، خلط.
C&S قبل از شروع درمان براى شناخت ارگانيسم.
بدکارى دهليز گوش: تهوع، استفراغ، سرگيجه، سردرد، در موارد حاد، دارو قطع مي‌شود.
محل‌هاى تزريق از لحاظ قرمزي، تورم، آبسه: از کمپرس آب گرم استفاده شود.
آموزش به بيمار و خانواده:
ـ گزارش نمودن سردرد، سرگيجه، علائم رشد بيش از حد عفونت، نارسائى کليه.
ـ گزارش کاهش شنوائي، احساس زنگ‌زدن يا همهمه در گوش و يا احساس پربودن گوش.
درمان مصرف بيش از حد دارو:
همودياليز، مونيتورکردن سطح سرمى دارو.