مدیکال نت - دانشنامه داروهای پزشکی

فعاليت كربنيك آنهيدراز را در توبول‌هاى پروگزيمال كليه مهاركرده و باعث كاهش بازجذب آب، سديم، پتاسيم، و بيكربنات مي‌شود، كربنيك آنهيدراز را در CNS كاهش مي‌دهد، آستانهٔ صرع را بالا مي‌برد، با كاهش مايع زلاليه در چشم، فشار داخل كاسهٔ چشم را پايين مي‌آورد.

گلوكوم با زاويه باز، گلوكوم با زاويهٔ بسته (درصورت تأخير در عمل، قبل از عمل استفاده مي‌شود)، اپي‌لپسى (پتي‌مال، گراندمال، مركب)، ادم در CHF، ادم داروئي، فرم حاد بيمارى ارتفاعات.
موارد منع مصرف:
حساسيت مفرط به سولفاناميدها، بيمارى حاد کليوي، بيمارى حاد کبدي، عدم تعادل الکتروليت‌ها (هيپوناترمي، هيپوکالمي)، اسيدوز هايپرکلرميک، بميارى آديسون، استفاده طولاني‌مدت در گلوکوم با زاويه بسته، COPD.

گلوكوم با زاويۀ بسته:
بالغين: خوراكي/ عضلاني/ وريدى 250mg هر 4 ساعت يا 1/5 ميلي‌گرم در روز در موارد درمان كوتاه‌مدت.
گلوكوم با زاويۀ باز:
بالغين: خوراكي/ عضلاني/ وريدى 250mg تا يك گرم در روز در دوزهاى منقسم.
ادم:
بالغين: 250 ـ 37۵ mg/day عضلاني/ وريدى در پيش‌ازظهر.
بچه‌ها: 5mg/Kg/day عضلاني/ وريدى پيش‌ازظهر.
صرع: (شامل تشنج ميوكلونيك، مرحله جبرانى تشنج جنراليزه تونيك - كلونيك گراندمال يا آبسنس، تشنج مخلوط).
بالغين: 8ـ30 mg/Kg/day خوراكي/ وريدي، دوز معمولى آن 375 تا 1000mg/day.
بچه‌ها: 8 تا 30mg/Kg/day خوراكي/ عضلاني/ وريدى در دوزهاى منقسم سه يا چهار بار در روز، يا 300 تا 900mg/m2/day حداكثر تا 1/5g/day.
بيمارى ارتفاعات:
بالغين: 250mg خوراكى هر 12-8 ساعت.

ادرارى تناسلي: تكرار ادرار، هيپوكالمي، پلي‌اوري، اورمي، قند ادرار، خون در ادرار، ديزوري.
دستگاه عصبى مركزي: خواب‌آلودگي، پارستزي، هيجان، افسردگي، سردرد، سرگيجه، تحريك‌شدن، خستگي، ترمور، حواس‌پرتي، بي‌حالي، عصبي‌شدن.
گوارشي: تهوع، استفراغ، بي‌اشتهائي، يبوست، اسهال، ملنا، کاهش وزن، عدم کارائى کبد.
چشم و گوش، حلق و بيني: نزديک‌بيني، وزوز گوش
پوست: راش، خارش، کهير، سندرم استيون جانسون، تب، حساسيت به نور.
اندوکرين: هيپرگليسمي.
خوني: آنمى آپلاستيک، آنمى هموليتيک، لکوپني، آگرانولوسيتوزيس، ترومبوسيتوپني، پورپورا، پان‌سيتوپني.

در افزايش دفع کلسيم از ادرار و در حاملگى (در گروه C قرار دارد) با احتياط مصرف شود.

باعث کاهش دفع کليوى ليتيوم، فنوباربيال، کينيدين، پروکائين آميد و TCA مي‌شود. مصرف همزمان با آمفوتريسين B و کورتيکواستروئيدها با خطر هيپوکالمى و بروز زمينه مسموميت با ديژيتال همراه است. خطر مسموميت با ساليسيلات را افزايش مي‌دهد.

ملاحظات پرستاري:
پيگيرى آزمايشگاهي:
ـ توزين روزانه، دريافت و دفع روزانه مايعات (I&O) براى تعيين ميزان از دست دادن مايعات، اگر به‌صورت چهار بار در روز مصرف شود اثر دارو ممکن است کاسته شود. سرعت، عمق و ريتم تنفس، تأثير ورزش.
ـ B/P در حالت خوابيده و ايستاده. افت وضعيتى فشارخون ممکن است به‌وجود بيايد.
ـ الکتروليت‌ها: پتاسيم، سديم، کلر، BUN، قند خون، CBC، کراتينين سرم، pH خون، ABGs، تست‌هاى علمکردى کبدي.
توصيه‌ها:
ـ حتي‌الامکان به‌صورت خوراکى يا وريدى مصرف شود. تجويز عضلانى آن دردناک است.
ـ به‌علت ديورتيک بودن آن و به‌خاطر اينکه در خواب بيمار مشکلى پيش نيايد، قبل از ظهر مصرف شود.
ـ در صورت افت پتاسيم به زير ۳، درمان جايگزينى پتاسيم صورت گيرد.
ـ در صورت ايجاد تهوع، با غذا مصرف شود هرچند جذب آن مختصرى کاهش مي‌يابد.
روش تهيه / تجويز:
ـ به دور از نور و در جاى خنک نگهدارى شود، از محلول آماده آن در ۲۴ ساعت استفاده شود.
ـ ۵۰۰ ميلي‌گرم از دارو را در بيشتر از ۵ ميلي‌ليتر آب مقطر رقيق کنيد؛ تزريق وريدى مستقيم ۵۰۰ـ۱۰۰ ميلي‌گرم / دقيقه؛ مي‌توانيم آن را با محلول‌هاى رقيق‌کننده داخل وريدي؛ بيشتر رقيق نموده و در طى ۸ـ۴ ساعت انفوزيون کنيم.
ارزيابى باليني:
پاسخ درماني: در صورت مصرف دارو در CHF: کاهش روزانه ادم انگشتان پا و ناحيه ساکرال؛ در صورت استفاده از دارو در گلوکوم: کاهش مايع زلاليه.
بهبود وضعيت در مورد CVP هر ۸ ساعت.
نشانه‌هاى اسيدوز متابوليک: خواب‌آلودگي، بي‌قراري.
نشانه‌هاى هيپوکالمي: افت فشار خون وضعيتي، کرامپ پا، بي‌حالي، خستگي، تاکيکاردي، ضعف. راش‌ها، بالا رفتن دما به‌طور روزانه، حواس‌پرتي، به‌خصوص در افراد مسن، در صورت نياز اقدامات احتياطى و ايمنى صورت گيرد.
آموزش به بيمار و خانواده:
ـ افزايش مصرف مايعات تا ۳ـ۲ ليتر در روز مگر در مواردي‌ که منع مصرف داشته باشد. به او آموزش مي‌دهيم که به آرامى از حالت خوابيده يا نشسته بلند شود.
ـ در صورت وجود گلودرد، خونريزى غيرطبيعي، خون‌مردگي، پارستزي، ترمور (لرزش)، درد پهلو، يا راش‌هاى پوستى به پزشک مراجعه کند.
ـ در صورت خواب‌آلودگى از انجام کارهاى مخاطره‌آميز خوددارى کند.
ـ درمان مصرف بيش از حد دارو: در صورت مصرف خوراکي، مانيتورکردن الکتروليت‌ها، تجويز دکستروز در سالين، مانيتورکردن هيدراتاسيون، وضعيت کليه و قلبى عروقي.