مدیکال نت - دانشنامه داروهای پزشکی

اثر ضدالتهابى و ضددرد آن ناشى از مهار سنتز پروستاگلاندين‌ها و همچنين كاهش شدت محرك درد از پايانه اعصاب حسى است.

تسكين دردهاى خفيف تا متوسط، بيماري‌هاى التهابى نظير تب روماتيسمى حاد، لوپوس اريتماتو سيستميك (SLE)، آرتريت روماتوئيد، استئوآرتريت، بورسيت و التهاب تاندون آهكي، كاهش تب در بيماري‌هاى مختلف، كاهش ميزان عود حملات ايسكميك گذرا ناشى از آمبولى در سكته مغزى و قلبي.

ضد درد و ضدتب:
بالغين: 350 تا 650mg بصورت خوراكى يا شياف هر 4 ساعت با حداكثر 4mg/day.
كودكان: روزانه 40 تا 65mg/Kg بصورت خوراكى يا شياف هر 4 ساعت با حداكثر 3/6mg/day.
بيماري‌هاى التهابي:
بالغين: روزانه 5/2-2/6 گرم در وعده‌هاى جداگانه (هر 4 ساعت).
كودكان: 90 تا 130mg/Kg بصورت خوراكى در وعده‌هاى جداگانه (هر 4ساعت).
اختلالات ترومبوآمبوليك:
در بالغين: 325 تا 650mg به‌صورت خوراكى يك يا دوبار در روز.
حملات گذراى ايسكميك:
در بالغين: 650mg به‌صورت خوراكى دوبار در روز.
پروفيلاكسى در حمله قلبي:
در بالغين: روزانه 325mg به‌صورت خوراكي.
موارد منع مصرف:
در كودكان مبتلا به آبله‌مرغان (به‌علت احتمال ايجاد سندرم Rey) - وجود اولسرپپتيك و يا علائم خونريزى گوارشى - بيماران مبتلا به آسم، پوليپ بينى و يا كهير - كمبود ويتامين K.

دستگاه عصبي: سرگيجه، خواب‌آلودگي، گيجى و منگي.
گوارشي: تهوع، استفراغ، اسهال، بي‌اشتهائي، سوزش سردل، درد و زخم‌معده، خونريزى گوارشي.
گوش و حلق و بيني: وزوز گوش و كاهش شنوائي.
خوني: ترومبوسيتوپني، آگرانولوسيتوز، لوكوپني، نوتروپني، آنمى هموليتيک.
حساسيت: کهير، برونکواسپاسم، شوک آنافيلاکتيک، ادم حنجره.
پوست: بثورات و خون‌مردگي‌هاى پراکنده.
ديگر موارد: تعريق، تشنگي، هيپوگليسمي، افت عملکرد کليوي، آنمى فقر آهن، افزايش زمان سيلان خون، حاملگى و زايمان طولانى با افزايش شدت خونريزى و مسموميت کبدي.

هيپوپروترميبنمى ـ بيماري‌هاى مستعد به ايجاد خونريزى ـ کمبود ويتامين K ـ افت عملکرد کليه ـ بيماران کبدى ـ حاملگى (مخصوصاً در سه ماهه سوم) استفاده مداوم بيش از ۱۰ روز در بالغين و بيش از ۵ روز در کودکان (مگر با نظر پزشک).

خطر خونريزى در مصرف همزمان با ضدانعقادي‌هاى خوراکي، خطر هيپوگليسمى با مصرف همزمان داروهاى کاهنده قند خون، خطر مسموميت با ساليسيلات در صورت مصرف همزمان کلريد آمونيوم و اسيدي‌کننده‌هاى ادرار و مهارکننده‌هاى کربنيک آنهيدراز، خطر تشکيل زخم پپتيک در مصرف همزمان با کورتيکواستروئيدها.

ملاحظات پرستاري:
پيگيرى آزمايشگاهي:
ـ زير نظر داشتن غلظت سرمى ساليسيلات در محدوده‌هاى درمانى لازم براى اثرات ضد درد و تب (۱۰۰mcg/mlـ۳۰)، اثرات ضد التهابى (۳۰۰mg/mlـ۱۵۰) و اثرات ضد پلاکتى (۱۰۰mcg/ml).
ـ بررسى علائم حساسيت احتمالى به ساليسيلات‌ها ۱۵ دقيقه تا ۳ ساعت پس از مصرف دارو مانند آب‌ريزش بيني، اريتم، تهوع، استفراغ، کرامپ‌هاى روده‌اي، اسهال (مخصوصاً در افراد مبتلا به آسم، پوليپ بيني، تب يونجه و کهير مزمن)، راش و کهير.
ـ توجه به علائم مسموميت احتمالى مخصوصاً در افراد مسن و کودکان. تنفس عميق و سريع، گيجى و منگي، خواب‌آلودگي، بي‌حالي، تعريق و يبوست و اختلالات رفتارى از علائمى است که ممکن است در بالغين و کودکان ديده شود. کودکانى که مقادير زيادى ساليسيلات دريافت کرده‌اند مخصوصاً مستعد ابتلاء به دهيدراتاسيون همراه ديابت و هيپوگليسمى هستند.
توصيه‌ها:
ـ قرص‌هاى آسپرين در معرض حرارت، رطوبت و هوا به‌سرعت هيدروليز مي‌شوند. قبل از مصرف در صورتي‌که متوجه بوى شبيه سرکه در هوا شويد قرص‌ها را دور بريزيد. به‌منظور جلوگيرى از کريستالوى ساليسيلات مصرف کافى مايعات داشته باشيد.
روش تهيه / تجويز:
ـ براى کاهش خطر خونريزي، درمان با آسپرين معمولاً در حدود يک هفته قبل از جراحى بايد متوقف شود.
ـ در صورت مصرف آسپرين در درمان ديس منوره، توضيح دهيد که آسپرين بهتر است ۲ـ۱ روز قبل از قاعدگى مصرف شود (به‌منظور کاهش انقباظات رحمى ناشى از پروستاگلاندين). در صورت خونروش زياد بهتر است به‌جاى آسپرين از استامينوفن استفاده شود.
ـ ارزيابى باليني:
افت شنوائي: افت شنوائى ناشى از مصرف دوز بالاى آسپرين، با کاهش دوز در مدت ۲۴ ساعت بهبود مي‌يابد.
کم‌خوني: مصرف طولاني‌مدت ساليسيلات با دوز بالا با از دست رفتن روزانه خون همراه است که مي‌تواند منجر به آنمى فقرآهن شود. ۱۰ درصد بيماران دريافت‌کننده مزمن مقادير بالا به مقدار ml/day ۸۰ خون از دست مي‌دهند.
خونريزي: علائم پتشي، اکيموز، خونريزى از لثه‌ها، مدفوع خونى يا تيره، ادرار خوني.