مدیکال نت - دانشنامه داروهای پزشکی

عامل اختصاصى چرخه سولى که روى فازعه تقسيم سلولي، اثر مي‌کند و سنتز DNA، RNA، پروتئين را مهار مي‌کند، محل‌هاى اثر متعددى دارد: غير تاول‌زا.

لنفوم، بيمارى هوچکين، کانسرهاى مقاوم به ساير داروها.

بيمارى هوچکين:
بالغين: خوراکى روزانه ۴ـ۲ mg/kg/day براى يک هفته؛ دوز نگهدارنده ۶ـ۴ mg/kg/day تا زماني‌که تعداد پلاکت‌ها و گلبول‌هاى سفيد پائين بيايد (WBC<۴۰۰/mm3 و mm3/۱۰۰،۰۰۰> پلاکت)؛ پس از بازگشت به حالت طبيعي؛ ۲ـ۱ mg/kg/day داده مي‌شود.
کودکان: خوراکى روزانه ۵۰mg/m2 به‌مدت ۷ روز، سپس ۱۰۰mg/m۲ تا زماني‌که پاسخ مناسب ايجاد شود، و لکوپنى و ترومبوسيتوپنى ايجاد شود؛ و پس از بازگشت مغز استخوان ۵۰mg/day به‌عنوان دوز نگهدارنده داده مي‌شود.
موارد منع مصرف: حساسيت مفرط، ترومبوسيتوپني، تضعيف مغز استخوان، مصرف الکل و غذاهاى حاوى تيرآمين، مصرف همزمان MAOI تا دو هفته پيش، مصرف آنتي‌دپرسان‌هاى سه حلقه‌اى تا يک هفته پيش.

خوني: ترومبوسيتوپني، آنمي، لکوپني، کاهش رده ميلوئيد، افزايش ميل به خونريزي، پتشي، خارش، خون‌دماغ شدن.
گوارشي: تهوع، استفراغ، اسهال، بي‌اشتهائي، يبوست، خشکى دهان، استوماتيت.
چشم، گوش، حلق و بيني: خونريزى از چشم، نيستاگموس، ترس از نور، دوبيني.
پوستي: راش، خارش، درماتيت، آلوپسي، هرپس، هيپرپيگمانتاسيون.
دستگاه عصبى مرکزي: سردرد، سرگيجه، بي‌خوابي، توهم، سردرگمي، کوما، درد، تب، لرز، تعريق، کرختي.
تنفسي: سرفه، پنوموني.
عضلانى اسکلتي: درد مفاصل، درد عضلات.
ادرارى تناسلي: آزواسپرمي، توقف قاعدگي.

در بيمارى کليوي، بيمارى کبدي، راديوتراپى و شيمي‌درمانى تا يک‌ماه پيش، عفونت، ديابت قندي، حاملگى (در گروه D قرار دارد)، راديوتراپى بااحتياط مصرف شود.

داروهاى سداتيو و الکل باعث تشديد تضعيف CNS مي‌شود؛ مصرف همزمان افدرين، فنيل پروپانول آمين و MAOI باعث بروز هيپرپيرکسي، تشنج و بحران فشارخون مي‌شود.

ملاحظات پرستاري:
پيگيرى آزمايشگاهي:
ـ CBC، درصد گلبول‌هاى سفيد (DIff.)، شمارش پلاکت به‌طور هفتگي؛ در صورت افت WBC<4000/mm3 يا پلاکت به زير ۱۰۰،۰۰۰پزشک را از نتايج مطلع کنيد.
ـ مطالعات عملکرد کليوي: BUN، اسيداوريک سرم، کليرانس کراتينين ادرار، الکتروليت قبل و در زمان درمان.
ـ نسبت I&O، افت برون‌ده ادرارى به زير ۳۰ml/hr را گزارش کنيد.
ـ پيگيرى درجه حرارت هر ۴ ساع؛ تب ممکن است نشانگر شروع عفونت باشد.
ـ تست‌هاى عملکرد کبدى قبل و در زمان درمان: بيليروبين، ALT, AST, آلکالين فسفاتاز در صورت نياز به‌طور ماهيانه.
ـ تغييرات CNS: سردرگمي، کرختي، نوروپاتي، و در صورت بروز اين حالت مصرف دارو را متوقف کنيد.
توصيه‌ها:
ـ در دوزهاى منقسم و در زمان خواب مصرف شود تا تهوع و استفراغ به حداقل برسد.
ـ براى جلوگيرى از استفراغ ۶۰ـ۳۰ دقيقه قبل از مصرف دارو و ۱۰ـ۴ ساعت پس از درمان و به ضداستفراغ غيرفنوتيازينى استفاده کنيد.
ـ در موارد آنمي، ترانسفوزيون (دادن خون) انجام شود.
ـ براى علائم گوارشى از ضداسپاسم‌ها استفاده کنيد.
روش تهيه / تجويز:
ـ غذاهاى آبکى مصرف کنيد: آشاميدني‌هاى کربن‌دار، ژلاتين در صورت عدم وجود استفراغ و تهوع قابل مصرف هستند.
ـ در ظروف محکم و مقاوم به نور و در جاى خنک نگهدارى شود.
ارزيابى باليني:
مسموميت: گرگرفتگى صورت، خون‌دماغ‌شدن، افزايش pro-time، ترومبوسيتوپني، در صورت بروز اين حالات مصرف دارو را متوقف کنيد.
خونريزي: هماچوري، گاياک مدفوع، کبودى و پتشي، مخاط و منافذ هر ۸ ساعت.
ليست غذائي: غذائى که دوست دارد و غذائى که دوست ندارد.
تأثير دارو بر وضعيت بدن فرد، و در مورد احساس مريض در مورد اين تغييرات بحث کنيد.
التهاب مخاط و ترک‌برداشتن پوست.
زردى پوست، ملتحمه، ادرار تيره، مدفوع خاک‌رسي، خارش پوست، درد شکم، تب، اسهال.
حفره دهان هر ۶ ساعت از جهت خشکي، زخم‌هاى سطحى و عمقي، لکه‌هاى سفيد، درد حفره دهان، خونريزى و بلع دشوار.
آلکالوز، در موارد وجود استفراغ شديد.
علائم گوارشي: تکرر اجابت مزاج، دل‌پيچه.
اسيدوز، و علائم دهيدراتاسيون: تنفس سريع، تورگور ضعيف پوستي، کاهش برون‌ده ادراري، خشکى پوست، ضعف و بي‌قرارى.
آموزش به بيمار و خانواده:
ـ تا هرگونه عارضه يا شکايتى که دارند به پزشک يا پرستار گزارش کنند: سرفه، تنفس کوتاه، تب و لرز، گلودرد، خونريزي، کبودي، استفراغ خوني، مدفوع سياه قيري.
ـ که موها ممکن است در زمان درمان بريزند و استفاده از موى مصنوعى يا کلاه‌گيس باعث مي‌شود که مريض احساس بهترى داشته باشد؛ به مريض گفته شود که موى جديد از لحاظ رنگ و ساختمان متفاوت با موهاى قبلى است.
ـ که از مصرف غذاهاى خام و داغ و حاوى اسيدسيتريک خوددارى کند.
ـ تا هرگونه خونريزي، لکه‌هاى سفيد، زخم دهانى را به پزشک گزارش دهند؛ به مريض گفته شودکه هرروز دهان خود را معاينه کند.
ـ به‌خاطر امکان بروز گيجى از رانندگى يا ساير کارهائى که مستلزم هوشيارى هستند، خوددارى کند.
ـ که در زمان درمان از روش‌هاى جلوگيرى از حاملگى استفاده کنند.
ـ از مصرف الکل، غذاهاى حاوى تيرامين و داروهاى سرماخوردگي، تب‌يونجه، يا فرآورده‌هاى مورد استفاده براى کاهش وزن به‌خاطر امکان ايجاد تداخلات شديد داروئى امتناع شود.
ـ در صورت کاهش گرانولوسيت‌ها از حضور در جاهاى شلوغ يا تماس با افراد آلوده خوددارى شود.