مدیکال نت - دانشنامه داروهای پزشکی

با مهار کردن کورتکس مغز، هيپوتالاموس و سيستم ليمبيک، فعاليت و تهاجم را کنترل مي‌کند. به‌وسيله دوپامينى که در سيناپس نورون‌ها وجود دارد انتقال نوروترانسيمترى را مهار مي‌کند و اثرات آلفاآدرنرژيکى شديدى را از خود بروز مي‌کند و اثر مهارکننده آنتي‌کلينرژيکى دارد و مکانيسم اثرات ضدسايکوز آن شناخته نشده است.

اختلالات پسيکوتيک، اضطراب غيرپسيکوتيک، اسکيزوفرني.

اختلالات سايکوتيک:
بالغين: خوراکى ۵ـ۲ mg دوبار در روز، محدوده معمول دارو ۲۰ـ۱۵ mg در روز است، ممکن است به ۴۰mg/day يا بيشتر نياز پيدا شود. عضلانى ۲ـ۱ mg هر ۶ـ۴ ساعت.
کودکان بزرگتر از ۶ سال: خوراکى ۱mg هر روز يا دوبار در روز، استفاده عضلانى از دارو در بچه‌ها توصيه نمي‌شود، يا مي‌توان يک ميلي‌گرم هر روز يا روزى دوبار داده شود.
اضطراب غيرسايکوتيک:
بالغين: خوراکى ۲ـ۱ mg دوبار در روز، حداکثر ۵mg در روز مي‌دهيم. دارو را به‌مدت طولانى بيش از دوازدهه هفته نمي‌دهيم.
موارد منع مصرف: حساسيت مفرط، بيمارى قلبى عروقي، اغماء، ديسکرازى خوني، بيمارى کبدى شديد، بچه‌هاى کمتر از ۶ سال.

تنفسي: اسپاسم حنجره، مهار تنفس.
دستگاه عصبى مرکزي: نشانه‌هاى اکستراپيراميدال: پارکينسونيسم کاذب، آکاتيزيا (عدم توانائى در نشستن)، ديستوني، ديسکينزى ديررس، تشنج، سردرد.
خوني: کم‌خوني، لکوپني، لکوسيتوز، آگرانولوسيتوز.
پوستي: راش، حساسيت به نور، درماتيت.
چشم، گوش، حلق و بيني، تاري‌ديد، گلوکوم.
گوارشي: خشکى دهان، تهوع، استفراغ، بي‌اشتهائي، يبوست، اسهال، زردي، افزايش وزن.
ادراري‌تناسلي: احتباس ادرار، تکرر ادرار، شب‌ادراري، ناتوانى جنسي، فقدان قاعدگي، ژنيکوماستي.
قلبى عروقي: افت فشارخون وضعيتي، افزايش فشارخون، وقفه قلبي، تغييرات ECG، تاکيکاردي.

در کانسر پستان، اختلالات تشنجي، حاملگى (در گروه C قرار دارد)، شيردهى بااحتياط مصرف شود.

ملاحظات پرستاري:
پيگيرى آزمايشگاهي:
ـ بلع خوراکى دارو توسط بيمار را کنترل کنيد و عدم مصرف دارو توسط بيمار يا دادن دارو به بيماران ديگر را بررسى نمائيد.
ـ نسبت I&O را اندازه‌گيرى نموده و در صورتي‌که برون‌ده ادرارى بيمار کاهش يابد، مثانه را لمس کنيد.
ـ بيلي‌روبين، CBC و تست‌هاى عملکرد کبدى را به‌طور ماهيانه بررسى کنيد.
ـ آزمايش کامل ادرار قبل و طى درمان طولاني‌مدت توصيه مي‌شود.
توصيه‌ها:
ـ اگر نشانه‌هاى اکستراپيراميدال ظاهر شوند بعد از اطمينان از دستور پزشک، به بيمار داروى ضدپارکينسون بدهيد.
ـ دارو را با ۱۲۰ml گوجه‌فرنگى يا آب‌ميوه، شير، پرتقال، نوشابه‌هاى کربن‌دار، قهوه، چاي، آب يا غذاهاى نيمه‌جامد (سوپ، سرم) مصرف کنيد.
روش تهيه / تجويز:
ـ براى جلوگيرى از بروز يبوست مصرف مايعات را افزايش دهيد.
ـ بيمار بايد با قرارا دادن وسيله‌اى از ورود صدا جلوگيرى کرده و از صداهاى بلند اجتناب کند.
ـ تا زمانى که وضعيت دارو تثبيت شود، حرکت کردن بيمار را زيرنظر داشته باشيد و از برنامه‌هاى ورزشى شديد خوددارى کنيد چون ممکن است غش روى دهد. بيمار بايد براى مدت طولانى سرپا نايستد.
ـ براى خشکى دهان از مزمزه کردن آب، آب‌نبات و آدامس مي‌توان استفاده کرد.
ـ دارو را در محفظه‌هاى محکم و مقاوم به نور نگهدارى نمائيد. محلول‌هاى خوراکى را در شيشه‌هاى کهربائى رنگ نگهدارى کنيد. زردشدن رنگ محلول تزريقى شايع است و روى توان دارو اثرى ندارد.
ارزيابى باليني:
پاسخ‌درماني: کاهش تحريک احساسات، توهم، هذيان، سوءظن و بازسازى الگوهاى تفکر و کلام.
احساس، آگاهى به زمان و مکان، عدم هوشياري، راه رفتن، تعادل، اختلال الگوى خواب.
فشارخون ايستاده و خوابيده نيز نبض و تنفس را هر چهار ساعت طى شروع درمان اوليه بررسى کنيد، قبل از شروع درمان فشارخون را در حد پايه، تثبيت کنيد و اگر فشارخون بيمار به ميزان ۳۰mmHg افت پيدا کرد، گزارش نمائيد.
گيجي، غش، طپش قلب و تاکيکاردى هنگام بلندشدن را ارزيابى کنيد.
نشانه‌هاى اکستراپيراميدال شامل آکاتيزيا (عدم توانائى در نشستن، حرکات بي‌هدف، ديسکينزى ديررس) (حرکات عجيب و غريب در فک، دهان، زبان و اندام‌ها) و پارکينسونيسم کاذب (سفتي، ترمور، pill rolling و تلوتلو خوردن) را ارزيابى کنيد.
تورگور روزانه پوست.
اگر يبوست و احتباس ادرار روزانه رخ داد، بايد حجم و ميزان آب رژيم غذائى را زياد کرد.
آموزش به بيمار و خانواده:
ـ از آنجائي‌که افت فشارخون وضعيتى در اين بيماران به‌طور شايعى رخ مي‌دهد، بيمار بايستى از وضعيت نشسته و خوابيده، به‌تدريج بلند شود.
ـ بعد از تزريق عضلاني، بيمار بايد حداقل به‌مدت ۳۰ دقيقه در حالت خوابيده، باقى بماند.
ـ از آنجائي‌که ممکن است افت فشارخون رخ دهد، بيمار بايد از وان آب‌گرم، دوش آب‌گرم و حمام گرم اجتناب کند.
ـ از آنجائي‌که در صورت قطع مصرف سريع دارو ممکن است نشانه‌هاى اکستراپيراميدال رخ دهند، قطع مصرف دارو بايد به آهستگى صورت گيرد.
ـ از مصرف فرآورده‌هاى بدون نسخه براى درمان سرفه، تب يونجه و سرماخوردگى بايد اجتناب کرد مگر اينکه با اجازه پزشک باشد از الکل و مهارکننده‌هاى دستگاه عصبى مرکزى نبايد استفاده کرد، چون ممکن است باعث افزايش خواب‌آلودگى شوند. چون امکان دارد، بين داروها، واکنش‌ متقاطع ايجاد شود.
ـ در صورت تماس با آفتاب براى جلوگيرى از آفتاب‌سوختگي، بايد از وسايل محافظ استفاده کرد.
ـ بايد ميزان تحمل مريض را با رژيم داروئى ملاحظه نمود.
ـ از آنجائي‌که ممکن است کانديديازيس دهاني، رخ دهد بايد بهداشت دهان را خيلى زياد رعايت کرد.
ـ علائمى چون گلودرد، کسالت، تب، خونريزى و زخم دهان را گزارش کنيد چون رخ دادن اين علائم نشانه پائين افتادن CBC بيمار است که در اين صورت، مصرف دارو را بايد قطع کرد.
ـ چون در هواى گرم، احتمال رخ دادن گرمازدگى وجود دارد به بيمار تأکيد کنيد که در محيط خنکى قرار گيرد.
تداخل با تست‌هاى آزمايشگاهي:
افزايش: تست‌هاى عملکرد کبدي، آنزيم‌هاى قلبي، کلسترول، گلوکز خون، پرولاکتين، بيلي‌روبين، پروتئين متصل به يد، کلين‌استرازها، ۱۳۱I.
کاهش: هورمون‌ها (خون، ادرار).
منفى کاذب: تست‌هاى حاملگي، PKU.
منفى کاذب: استروئيدهاى ادراري، OHCSـ۱۷.
درمان مصرف بيش از حد دارو: اگر دارو خوراکى مصرف شده باشد از شستشوى معده استفاده مي‌کنيم، يک راه هوائى تهيه کرده و باعث ايجاد استفراغ نمي‌شويم.