مدیکال نت - دانشنامه داروهای پزشکی

باعث تضعيف فعاليت سلول‌هاى مغزى و به‌طور عمده در سيستم فعال‌کننده مشبک (Reticular activating system) در ساقه مغز مي‌شود، مهارکردن انتخابى نرون‌ها در هيپوتالاموس خلفى و ساختمان ليمبيک، ناتوانى کاهش فعاليت تشنجى با مهار کردن فعاليت صرعى در دستگاه عصبى مرکزى را دارد.

بي‌خوابي، تسکين، داروى قبل از عمل جراحي.

بي‌خوابي:
بالغين: خوراکى / عضلانى mg100-200 هنگام خواب.
کودکان: عضلانى mg/kg 3-5 حداکثر تا mg100.
تسکين / قبل از عمل جراحي:
بالغين: خوراکى mg200-300 يک الى دو ساعت قبل از عمل جراحي.
کودکان: خوراکى mg50-100 يک الى دو ساعت قبل از عمل جراحي.
موارد منع مصرف: حساسيت مفرط به باربيتورات‌ها، مهار تنفسي، اعتياد به باربيتورات‌ها، اختلالات کبدى شديد، پورفيزي، درد شديد کنترل‌نشده، زايمان.

دستگاه عصبى مرکزي: بي‌حالي، خواب‌آلودگي، خماري، گيجي، تحريک متناقض در سالمندان و بچه‌ها، منگى وابستگي، مهار دستگاه عصبى مرکزي، مهار رواني، اشکال در تکلم.
گوارشي: تهوع، استفراغ، اسهال، يبوست.
پوستي: راش، کهير، درد، آبسه در محل تزريق، آنژيوادم، ترومبوفلبيت، سندرم استيون جانسون.
قلبي‌عروقي: کاهش فشارخون، براديکاردي.
تنفسي: مهار تنفس، آپنه، اسپاسم حنجره، برونکواسپاسم.
خوني: آگرانولوسيتوز، ترومبوسيتوپني، کم‌خونى مگالوبلاستيک (درمان طولاني‌مدت).

در کم‌‌خوني، حاملگى (در گروه D قرار دارد)، شيردهي، بيمارى کبدي، بيمارى کليوي، افزايش فشارخون، سالمندي، درد حاد / مزمن بااحتياط مصرف شود.

فن مترازين باعث کاهش اثرات آن مي‌شود؛ مصرف MAOI با سداتيوها و الکل باعث افزايش تضعيف CNS مي‌شود؛ مصرف همزمان متوکسى فلوران باعث تشديد خطر نفروتوکسيسيتى مي‌شود.

ملاحظات پرستاري:
پيگيرى آزمايشگاهي:
ـ بعد از تزريق وريدى دارو، علائم حياتى را هر ۳۰ دقيقه به‌مدت ۲ ساعت بررسى کنيد.
ـ تست‌هاى خوني: هماتوکريت، هموگلوبين، تعداد گلبول‌هاى قرمز، فولات سرم، و ويتامين D (در درمان درازمدت) را بررسى کنيد. اگر بيمار داروى ضدانعقاد مي‌گيرد، زمان پروترومبين را اندازه‌گيرى نمائيد.
ـ تست‌هاى کبدى ALT, AST و بيلي‌روبين را بررسى کنيد. اگر افزايش پيدا کردن، معمولاً مصرف دارو را بايستى قطع کرد.
توصيه‌ها:
ـ براى جلوگيرى از فعال شدن بيماري، بايستى مصرف سيگار را ترک نمود.
ـ براى جلوگيرى از ايجاد بافت نکروزه و آبسه، تزريق عضلانى را بايد به‌طور عميق، در عضلانى که توده عضلانى آنها بزرگ است، انجام داد.
ـ پس از انجام ساير اقدامات محافظتى براى بي‌خوابي، از دارو استفاده شود.
ـ بعد از ۳۰ دقيقه از مخلوط کردن دارو با آب‌مقطر، براى تزريق از آن استفاده کنيد. آمپول را سروته کرده و تکان ندهيد از محلول کدر دارو استفاده نکنيد. دارو ممکن است به‌طور مستقيم يا غيرمستقيم داده شود.
ـ تزريق وريدى دارو فقط با در دسترس بودن تجهيزات احياء‌کننده بايد صورت گيرد. او را با دوز کمتر از ۱۰۰mg/min فقط با پرسنل کارآمد تجويز کنيد.
ـ براى درمان بي‌خوابى دارو را نيم تا يک‌ساعت قبل از زمان خواب مصرف کنيد.
ـ دارو در معده خالى بهتر جذب مي‌شود.
ـ دارو را به‌مدت کمتر از چهارده روز مصرف کنيد چون بعد از اين مدت دارو اثر خود را از دست مي‌دهد و تحمل به دارو زياد مي‌شود.
ـ دارو را خرد کنيد يا به‌طور کامل ببلعيد.
ـ براى جلوگيرى از رسوب دارو ، آنرا به تنهائى مصرف کنيد و از مخلوط‌کردن يا تزريق آن با ديگر داروها خوددارى کنيد.
ـ اگر دارو از راه رکتال و قبل از عمل در بچه‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد بايد بعد از يک تنقيه پاک‌کننده استفاده شود.
روش تهيه / تجويز:
ـ بعد از دريافت‌کردن دارو، حرکت و جابه‌جائى مريض بايد با يک همراه صورت گيرد.
ـ اقدامات ايمنى لازم مثل نرده حفاظتي، نور شب، دم دست‌بودنزنگ براى تماس آسان را فراهم نمائيد.
ـ مصرف خوراکى و بلعيده شدن دارو را توسط مريض کنترل کنيد.
شياف‌ها را در يخچال نگهدارى کنيد و از محلول‌هاى آبى که حاوى مواد رسوب‌دهنده هستند استفاده ننمايند.
ارزيابى باليني:
پاسخ‌درماني: توانائى به‌خواب رفتن در شب، کاهش مقدار زود بيدارشدن سحرگاهى در صورتي‌که دارو براى درمان بي‌خوابى به‌کار رفته باشد يا کاهش در تعداد يا شدت تشنج اگر دارو براى درمان اختلالات تشنجى به‌کار رفته باشد.
اگر درد وجود داشت علت عدم تسکين درد را بررسى کنيد، چون دارو ممکن است باعث تحريک شديد و ايجاد درد شود.
وضعيت رواني: خلق و خو، احساس، حافظه (کوتاه‌مدت و درازمدت).
وابستگى بدني: زياد‌شدن درخواست تقاضاى دارو، تکان خوردن، اضطراب.
مسموميت با باربيتورات: کاهش فشارخون، انقباض ريوي، پوست سرد و چسبناک، سيانوز لب‌ها، بي‌خوابي، تهوع، استفراغ، توهم، دليريوم، ضعف، نشانه‌هاى خفيف ممکن است در ۱۲ـ۸ ساعت بدون مصرف دارو، رخ دهند.
اختلال عملکرد تنفسي: مهار فعاليت تنفسي، ويژگي، تعداد و ريتم تنفس، اگر تعداد تنفس کمتر از ۱۰ عدد در دقيقه يا گشادشدن مردمک رخ داد، از مصرف دارو بايد خوددارى کرد.
ديسکرازى خوني: تب، گلودرد، کبودي، راش، زردي، خون‌دماغ شدن.
در صورت استفاده از شکل رکتال دارو تحريک پرينه را ارزيابى کنيد.
آموزش به بيمار و خانواده:
ـ خمارى صبحگاهى شايع است.
ـ مصرف دارو فقط در درمان کوتاه‌مدت بي‌خوابى مؤثر است و احتمالاً بعد از دو هفته اثر خود را از دست مي‌دهد.
ـ در استفاده طولاني‌مدت از دارو وابستگى بدنى ممکن است رخ دهد (۹۰ـ۴۵ روز بسته به دوز دارو).
ـ از رانندگى کردن يا ديگر فعاليت‌هائى که نياز به هوشيارى دارند، اجتناب کنيد.
ـ از مصرف الکل يا داروهاى مهارکننده دستگاه عصبى مرکزى خوددارى کنيد چون ممکن است باعث مهار شديد دستگاه عصبى مرکزى شود.
ـ بعد از استفاده طولاني‌مدت از دارو، مصرف آن را به‌سرعت قطع نکنيد، دوز دارو را بايد طى ۲ـ۱ هفته کاهش داد و سپس قطع نمود.
ـ به تمام کسانى که براى بيمار دارو تجويز مي‌کنند بگوئيد که مريض باربيتورات مي‌گيرد.
ـ بعد از استفاده کوتاه‌مدت از دارو ممکن است بي‌خوابى ناشى از قطع مصرف دارو رخ دهد استفاده از دارو را دوباره شروع نکند، بي‌خوابى در ۳ـ۱ شب بهبود خواهد يافت. ممکن است مريض خواب‌هاى زيادى ببيند.
ـ ممکن است دو شب طول بکشد تا فوائد سودمند دارو ظاهر شود.
ـ روش‌هاى بهبود خواب‌ را به‌طو متناوب تغيير دهيد: (خواندن، ورزش کردن چند ساعت قبل از هنگام خواب، حمام گرم، شير گرم، TU، خودهيپنوتيزمي، تنفس عميق کردن).
تداخل با تست‌هاى آزمايشگاهي:
افزايش کاذب: سولفوبروموفتالئين.
درمان مصرف بيش از حد دارو: شستشوى معده، ذغال فعال، پتوى گرم، علائم حياتي، همودياليز، نسبت I/O.