دانشنامه بیماری ها

  

سنگ‌ كليه‌

نام لاتین: kidney stones

تاریخ ایجاد: 1394/09/06 آخرین ویرایش: 1394/09/06 بازدید: 760

icon اطلاعات کلی درباره بیماری

سنگ‌ كليه‌ ذرات‌ كوچك‌ و سخت‌ كه‌ در يك‌ يا هر دو كليه‌ تشكيل‌ شده‌ و گاهي‌ به‌ داخل‌ حالب‌ها (لوله‌هاي‌ عضلاني‌ باريكي‌ كه‌ ادرار را از كليه‌ها به‌ مثانه‌ منتقل‌ مي‌كنند) انتقال‌ يابند. سنگ‌ كليه‌ از نظر اندازه‌ از يك‌ دانه‌ شن‌ تا حدود يك‌ توپ‌ گلف‌ متغير بوده‌ و ممكن‌ است‌ منفرد يا متعدد باشد. سنگ‌ كليه‌ معمولاً بزرگسالان‌ بالاي‌ 30 سال‌ از هر دو جنس‌ را مبتلا مي‌سازد ولي‌ در مردان‌ شايع‌تر است‌.

icon علائم شایع - علل بیماری

دوره‌هاي‌ درد شديد و پيچشي‌ (متناوب‌) به‌ فاصله‌ هر چند دقيقه‌. درد معمولاً ابتدا در ناحيه‌ پشت‌، درست‌ پايين‌ دنده‌ها، ظاهر مي‌گردد. در طي‌ چند ساعت‌ يا چند روز، ناحيه‌ درد از مسير حركتي‌ سنگ‌ از حالب‌ به‌ طرف‌ كشاله‌ ران‌ پيروي‌ مي‌كند. با دفع‌ سنگ‌ درد بيمار متوقف‌ مي‌گردد.
تهوع‌ مكرر
دفع‌ مقادير اندك‌ خون‌ در ادرار. ادرار ممكن‌ است‌ كدر يا تيره‌ به‌ نظر برسد.
دفع‌ مقادير بيش‌ از حد كلسيم‌ از ادرار در اثر اختلال‌ غده‌ پاراتيروييد ـ كه‌ تنظيم‌ متابوليسم‌ كلسيم‌ را به‌ عهده‌ دارد ـ يا در اثر مصرف‌ بيش‌ از حد كلسيم‌ و ويتامين‌ ـ د
نقرس‌ (در مورد سنگ‌هاي‌ اسيداوريكي‌)
انسداد ادراري‌ به‌ هر دليل‌

icon پیشگیری

مصرف‌ روزانه‌ حدود 3 ليتر مايعات‌ و عمدتاً آب‌ خالص‌
اجتناب‌ از مصرف‌ شير و فرآورده‌هاي‌ لبني‌ در صورتي‌ كه‌ سنگ‌ كليه‌ از نوع‌ كلسيمي‌ ـ فسفري‌ باشد.
خودداري‌ از شرايطي‌ كه‌ با تعريق‌ بيش‌ از حد همراه‌ است‌.

icon عواقب و عوارض احتمالی

سنگ‌هاي‌ بزرگ‌ معمولاً در كليه‌ مانده‌ و بدون‌ علامتند، هرچند كه‌ مي‌توانند به‌ كليه‌ آسيب‌ بزنند. سنگ‌هاي‌ كوچك‌ به‌ آساني‌ همراه‌ ادرار از طريق‌ حالب‌ دفع‌ مي‌گردند. سنگ‌هاي‌ بين‌ اين‌ دو اندازه‌ كه‌ از طرفي‌ قابليت‌ ورود به‌ حالب‌ را داشته‌ و از طرف‌ ديگر به‌ اندازه‌ كافي‌ كوچك‌ نيستند تا عبور آنها از حالب‌ به‌ آساني‌ صورت‌ گيرد باعث‌ ايجاد درد شديد مي‌گردند. اين‌ سنگ‌ها معمولاً در طي‌ چند روز دفع‌ مي‌گردند. چنانچه‌ حركت‌ سنگ‌ متوقف‌ شده‌ و باعث‌ انسداد ادراري‌ گردد، براي‌ پيشگيري‌ از آسيب‌ بيشتر كليه‌ بايد خارج‌ گردد.
عفونت دستگاه ادراري آسيب به كليه به طوري كه عمل جراحي را ضروري سازد. عود سنگ

icon اصول کلی درمان

- هنگام‌ ادرار كردن‌ از كاغذ صافي‌ يا گاز استفاده‌ كنيد تا دفع‌ سنگ‌ مشخص‌ شود؛ يا داخل‌ يك‌ ظرف‌ شيشه‌اي‌ ادرار كرده‌، وجود سنگ‌ را بررسي‌ كرده‌ و در صورت‌ وجود آن‌ را جدا كرده‌، ادرار را دور بريزيد. براي‌ مشخص‌ شدن‌ تركيب‌ سنگ‌، آن‌ را نزد پزشك‌ ببريد.
- بررس‌هاي‌ تشخيصي‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ آزمايش‌ كامل‌ ادرار و كشت‌ ادرا، عكس‌ شكم‌، سونوگرافي‌ كليه‌، سي‌تي‌اسكن‌، و اُروگرافي‌ وريدي‌ (روشي‌ براي‌ بررسي‌ كليه‌ها و مجاري‌ ادرار با تزريق‌ يك‌ داروي‌ قابل‌ شناسايي‌ توسط‌ اشعه‌ ايكس‌ به‌ داخل‌ جريان‌ خون‌)
- در صورت‌ وجود سنگ‌ كوچك‌ منفرد بدون‌ عارضه‌ انسداد و عفونت‌ ممكن‌ است‌ به‌ درمان‌ خاصي‌ نياز نباشد.
- در مورد سنگ‌هاي‌ بزرگتري‌ كه‌ خودبه‌خود دفع‌ نشده‌ و باعث‌ ايجاد عوراض‌، عفونت‌ يا درد شديد شده‌اند اقدامات‌ درماني‌ به‌ منظور حذف‌ آنها لازم‌ است‌. روش‌هاي‌ مختلف‌ درماني‌ در اين‌ زمينه‌ عبارتند از: حل‌ كردن‌ سنگ‌ به‌ طريق‌ شيميايي‌، در آوردن‌ سنگ‌ با آندوسكوپ‌، خارج‌ كردن‌ سنگ‌ از طريق‌ پوست‌، سنگ‌ شكني‌ با كمك‌ امواج‌ ماوراء صورت‌ از خارج‌ بدن‌ [ESWL] ، و به‌ ندرت‌ جراحي‌ باز. ساير رويكردهاي‌ درماني‌ جديد نيز در دست‌ بررسي‌ است‌.
- سنگ‌هاي‌ ناشي‌ از بالا بودن‌ ميزان‌ كلسيم‌ بدن‌ ممكن‌ است‌ نيازمند برداشت‌ جراحي‌ بافت‌ پاراتيروييد غيرطبيعي‌ باشند.

icon داروها

مسكن‌ها
داروهاي‌ ضداسپاسم‌ براي‌ شل‌ كردن‌ عضلات‌ حالب‌ و كمك‌ به‌ دفع‌ سنگ‌
بسته‌ به‌ نوع‌ سنگ‌ (سنگ‌هاي‌ حاوي‌ كلسيم‌، استروايت‌، سيستيني‌، اسيداوريكي‌ يا ساير تركيبات‌) داروهايي‌ به‌ منظور متوقف‌ كردن‌ رشد سنگ‌هاي‌ موجود يا تشكيل‌ سنگ‌هاي‌ جديد ممكن‌ است‌ تجويز شود. اين‌ نوع‌ درمان‌ مستلزم‌ برنامه‌ طولاني‌ مدت‌ بوده‌ و پايبندي‌ بيمار به‌ اجراي‌ آن‌ در موفقيت‌ آن‌ مهم‌ است‌.

icon رژیم غذایی

اگر نوع‌ سنگ‌ كلسيمي‌ يا فسفري‌ باشد، از مصرف‌ فرآورده‌هاي‌ لبني‌، شكلات‌ و نارگيل‌ خودداري‌ كنيد.
اگر نوع‌ سنگ‌ فسفاته‌ باشد، رژيم‌ غذايي‌ حاوي‌ اسيدها به‌ اسيدي‌ نگه‌داشتن‌ مختصر ادرار كمك‌ مي‌كند.
اگر نوع‌ سنگ‌، اسيداوريكي‌ يا سيستيني‌ باشد، رژيم‌ غذايي‌ حاوي‌ مواد قليايي‌ به‌ قليايي‌ نگه‌داشتن‌ مختصر ادرار كمك‌ مي‌كند.
در مورد همه‌ انواع‌ سنگ‌، نوشيدن‌ روزانه‌ حداقل‌ 13 ليوان‌ مايعات‌ (و بيشتر از همه‌ آب‌ خالص‌) ضروري‌ است‌
رژيم‌ غذايي‌ كم‌چربي‌ و پرفير نيز توصيه‌ مي‌گردد.

icon در این شرایط به پزشک مراجعه کنید

اگر شما يا يكي‌ از اعضاي‌ خانواده‌ تان داراي‌ علايم‌ سنگ‌ كليه‌ باشيد.
- اگر افزايش‌ درجه‌ حرارت‌ تا 3/38 درجه‌ سانتيگراد
- اگر بروز علايم‌ عفونت‌ كليه‌ (سوزش‌ و ناراحتي‌ هنگام‌ ادرار كردن‌ يا احساس‌ مكرر نياز فوري‌ به‌ ادرار كردن‌)
- اگر دچارعلايم‌ جديد و غيرقابل توجيه شده ايد. داروهاي‌ تجويزي‌ ممكن‌ است‌ با عوارض‌ جانبي‌ همراه‌ باشند.