دانشنامه بیماری ها

  

عقب‌ماندگي‌ ذهني‌

نام لاتین: mental retardation

تاریخ ایجاد: 1394/09/07 آخرین ویرایش: 1394/09/07 بازدید: 960

icon اطلاعات کلی درباره بیماری

عقب‌ماندگي‌ ذهني‌ توان‌ هوشي‌ كمتر از ميانگين‌ جامعه‌ (ضريب‌ هوشي‌ كمتر از 70) كه‌ با يك‌ آزمون‌ استاندارد ضريب‌ هوشي‌ سنجيده‌ مي‌شود. ضريب‌ هوشي‌ 130-80 طبيعي‌ در نظر گرفته‌ مي‌شود؛ ميانگين‌ طبيعي‌ 100 است‌. اختلال‌ عملكرد هوشي‌ منجر به‌ عدم‌ توانايي‌ فرد در انجام‌ مسؤوليت‌هاي‌ عادي‌ زندگي‌ مي‌گردد. عقب‌ماندگي‌ ذهني‌ به‌ چهار گروه‌ خفيف‌ (ضريب‌ هوشي‌ 70-50)، متوسط‌ (ضريب‌ هوشي‌ 49-35)، شديد (ضريب‌ هوشي‌ 34-20) و بسيار شديد (ضريب‌ هوشي‌ كمتر از 20) تقسيم‌بندي‌ مي‌گردد. عقب‌ماندگي‌ خفيف‌ شايع‌ترين‌ نوع‌ است‌.

icon علائم شایع - علل بیماری

عقب‌ماندگي‌ ذهني‌ خفيف‌ در بسياري‌ از موارد تا هنگامي‌ ورود كودك‌ به‌ مدرسه‌ تشخيص‌ داده‌ نمي‌شوند. فعاليت‌هاي‌ ذهني‌ نظير رياضيات‌ و حساب‌ كُندتر از معمول‌ انجام‌ مي‌شود، توانايي‌ خواندن‌ مختل‌ بوده‌ و هيجانات‌ كودك‌ ممكن‌ است‌ بچه‌گانه‌تر از سن‌ واقعي‌اش‌ باشد. كودك‌ ممكن‌ است‌ فعال‌تر از حد معمول‌ بوده‌ و يا حركات‌ غيرارادي‌ مكرر داشته‌ باشد.
بيمار ممكن‌ است‌ دچار تأخير تكاملي‌ به‌صورت‌ مشكلات‌ تكلم‌ و زبان‌، تأخير در مهارت‌هاي‌ حركتي‌، نقايص‌ حسي‌ (كُندي‌ در پاسخ‌ دادن‌ به‌ مردم‌، صداها، اسباب‌بازي‌ها يا غيره‌)، يا اختلالات‌ عصبي‌ باشد.
تشنج‌، بي‌اختياري‌ مدفوع‌ و ادرار و مشكلات‌ شنوايي‌ نيز ممكن‌ است‌ وجود داشته‌ باشد.
عقب‌ماندگي‌ شديد و بسيار شديد اغلب‌ در بدو تولد تشخيص‌ داده‌ مي‌شوند.
اختلالات‌ ژنتيكي‌ ـ مادرزادي‌ متابوليسم‌ يا اختلالات‌ كروموزومي‌. نشانگان‌ داون‌ شايع‌ترين‌ اختلالات‌ كروموزومي‌ عامل‌ عقب‌ماندگي‌ ذهني‌ است‌.
عفونت‌هاي‌ مادرزادي‌ داخل‌ رحمي‌، اختلال‌ خونرساني‌ جفت‌ به‌ جنين‌، عوارض‌ بارداري‌ (عفونت‌ها، پره‌اكلامپسي‌، اكلامپسي‌، مصرف‌ الكل‌ يا داروها توسط‌ مادر يا سوءتغذيه‌ مادر)
قبل‌ از تولد ـ زودرس‌ يا ديررس‌ بودن‌ نوزاد، آسيب‌هاي‌ حين‌ تولد و اختلالات‌ متابوليك‌
پس‌ از تولد ـ اختلالات‌ متابوليك‌ يا غددي‌، عفونت‌ها، صدمات‌، عوامل‌ سمي‌ يا ساير علل‌ آسيب‌ مغزي‌، سوءرفتار با كودك‌

icon پیشگیری

در بعضي‌ موارد، علت‌ شناسايي‌ نشده‌ و پيشگيري‌ خاصي‌ وجود ندارد.
مشاوره‌ ژنتيك‌ و تشخيص‌ ژنتيكي‌ قبل‌ از زايمان‌ ممكن‌ است‌ در بعضي‌ موارد كمك‌كننده‌ باشد.
مراقبت‌هاي‌ پيش‌ از زايماني‌ مناسب‌ و خودداري‌ مادر از سوءمصرف‌ الكل‌ يا داروها نيز كمك‌كننده‌ است‌.
درمان‌ها و فن‌آوري‌هاي‌ جديدي‌ در دست‌ بررسي‌ است‌ كه‌ ممكن‌ است‌ ميزان‌ بروز عقب‌ماندگي‌ ذهني‌ را كاهش‌ دهد.

icon عواقب و عوارض احتمالی

افراد دچار عقب‌ماندگي‌ خفيف‌، قابليت‌ فراگيري‌ براي‌ اداره‌ يك‌ زندگي‌ مفيد و بدون‌ وابستگي‌ به‌ ديگران‌ را دارا هستند.
افراد دچار عقب‌ماندگي‌ متوسط‌ آموزش‌پذير هستند، ولي‌ اغلب‌ نيازمند مراقبت‌هاي‌ حفاظتي‌ (نظير خانه‌ گروهي‌) مي‌باشند.
افراد دچار عقب‌ماندگي‌ شديد يا بسيار شديد معمولاً نيازمند مراقبت‌ دايمي‌ هستند.
مشكلات‌ رواني‌ و رفتاري‌ در كودكان‌
تحميل‌ استرس‌ به‌ خانواده‌ براي‌ تطبيق‌ دادن‌ خود با فرد دچار عقب‌ماندگي‌ ذهني‌
سوءاستفاده‌ از فرد دچار عقب‌ماندگي‌ از جمله‌ سوءاستفاده‌ جنسي‌

icon اصول کلی درمان

اقدامات‌ تشخيصي‌ شامل‌ مشاهده‌ نشانه‌هاي‌ عقب‌ماندگي‌ در فرد توسط‌ اعضاي‌ خانواده‌ است‌.
معاينه‌ فيزيكي‌ و آزمون‌هاي‌ هوش‌ توسط‌ يك‌ پزشك‌ در مرحله‌ بعد
بيشتر خانواده‌ها چنين‌ كودكاني‌ را در منزل‌ نگهداري‌ مي‌كنند.
تمرين‌هاي‌ ويژه‌، آموزش‌ و اصلاح‌ رفتار باعث‌ افزايش‌ مهارت‌هاي‌ كودك‌ خواهد شد. عقب‌ماندگي‌ قابل‌ برگشت‌ نيست‌، ولي‌ بايد سعي‌ شود تا قابليت‌هاي‌ كودك‌ به‌ حداكثر برسد.
حمايت‌هاي‌ خانواده‌ از كودك‌ در اين‌ زمينه‌ حياتي‌ است‌؛ درمان‌ در جهت‌ آموزش‌ به‌ خانواده‌ در مورد چگونگي‌ پذيرفتن‌ و تطبيق‌ دادن‌ خود با خواسته‌هاي‌ كودك‌ و فعاليت‌هاي‌ زمان‌بر لازم‌ براي‌ مراقبت‌ چنين‌ كودكاني‌ سودمند خواهد بود.

icon داروها

پزشك‌ ممكن‌ است‌ داروهايي‌ براي‌ درمان‌ مشكلات‌ طبي‌ همراه‌ تجويز نماييد مثلاً داروهاي‌ ضدتشنج‌ براي‌ موارد تشنج‌. در مجموع‌ مراقبت‌ افراد عقب‌مانده‌ بيشتر آموزشي‌ است‌ نه‌ طبي‌.

icon رژیم غذایی

رژيم‌ خاصي‌ نياز نيست‌.

icon در این شرایط به پزشک مراجعه کنید

نگراني‌ در مورد روند تكاملي‌ كودك‌ خود
بروز هرگونه‌ علايم‌ جديد يا غيرمعمول‌ در كودك‌ پس‌ از تشخيص‌ عقب‌ماندگي‌ ذهني‌ يا ناتواني‌ شما در تطبيق‌ دادن‌ خود با وضعيت‌ كودك‌